Metodologia badań językoznawczych - synchroniczna

obowiązkowe

Wcześniejsza wiedza z zakresu przedmiotów językoznawczych (WJS, GOJP, GHJP) – wykład jest adresowany do studentów IV roku.

w sali

Wykład jest poświęcony omówieniu wybranych współczesnych metodologii językoznawczych. Ma za zadanie dostarczyć uporządkowanej wiedzy z zakresu współczesnej lingwistyki, jej kierunków i nurtów, stosowanych metod badawczych oraz badanych obiektów.

I. Zakres tematyczny wykładu wyznacza jego tytuł – zajęcia te dotyczą teoretycznych i metodologicznych problemów współczesnego językoznawstwa.

II. Zagadnienia

1. Miejsce językoznawstwa w podziale nauk. Fakty językowe jako obiekty badań. Dowodzenie i falsyfikacja tez.. Znaczenie i odniesienie.

2. Językoznawstwo strukturalne. Poziomy systemu językowego. Granice jednostki języka. Jednostki nieciągłe. Metody badawcze strukturalizmu. Definicja strukturalna. Proporcje i substytucje w języku.

3. Gramatyka generatywna.

4. Semantyka i pragmatyka. Wypowiedź jako jednostka tekstu. Akty mowy. Implikatury konwersacyjne i zasada kooperacji. 4. Grzeczność językowa. Teoria relewancji

5. Tekst i dyskurs. Spójność tekstu (Dressler). Analiza dyskuru (Gee), Krytyczna analia duskursu.

6. Gramatyka kognitywna. Profilowanie.

7. Językoznawstwo kulturowe i językowy obraz świata. Metody badawcze: definicja otwarta, ankiety i analiza tekstów kultury.

7. Socjolingwistyka. Metody badawcze: obserwacja, ankiety, eksperymenty i quasi-eksperymenty. Lingwistyka genderowa i język inkluzywny.

8. Korpusy jak źródło wiedzy o języku. Metody badań korpusowych.

9. Korpus Współczesnego Języka Polskiego. Zasoby i narzędzia języjowe polszczyzny na platformie CLARIN.

(Poszczególne zagadnienia nie odpowiadaja jednostkom zajęciowym).

LITERATURA PRZEDMIOTU (W WYBORZE).

Zawartość nie jest przyporządkowana poszczególnym wykładom.

Ajdukiewicz K., 1985, Metodologiczne typy nauk, (w:) Język i poznanie 1. Warszawa.

Apresjan J., 2000, Semantyka leksykalna. Warszawa, rozdz. II

Beaugrande R., Dressler W., 1990, Wstęp do lingwistyki tekstu, Warszawa.

Bartmiński J., Niebrzegowska S., 2009, Tekstologia, Warszawa.

Bartmiński J., 2006, Definicja kognitywna jako narzędzie opisu konotacji, [w:] tegoż: Językowe podstawy obrazu świata. Lublin.

Duszak A., 1998, Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa. Warszawa.

Czachur W., 2020, Lingwistyka dyskursu jako integrujący program badawczy, Wrocław.

Grzegorczykowa R., 2021, Język w służbie myśli. Warszawa.

Linde-Usiekniewicz J., Łaziński M., 2022, Język niedyskryminujący, w: Polszczyna na co dzień, Warszawa 2022, 789-816.

Łaziński M., 2021, Feminatywy oraz inne spory o słowa, Socjolingwistyka XXXVII, 2023 345-368

Małocha-Krupa, A.,2018, Feminatywum w uwikłaniach językowo-kulturowych. Wrocław.

Od Gutenberga do Zuckerberga. Wstęp do Humanistyki cyfrowej, red. A. Pawłowski, Wrocław 2024

Searle J., 1987, Czynności mowy. Warszawa.

Sperber D., Wilson D., Relewancja: komunikacja i poznanie, Kraków 2011.

Szpyra 2020,

Tabakowska E., red., 2001, Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa. Kraków.Wierzbicka A., 1999, Język – umysł – kultura. Warszawa, s. 5-10.

Wierzbicka A., 1999, Język – umysł – kultura. Warszawa, s. 5-10.

Szpyra-Kozłowska, J. 2021a. Nianiek, ministra i japonki. Eseje o języku i płci. Kraków: Universitas.

Po ukończeniu przedmiotu student:

- sprawnie posługuje się aparatem pojęciowym z zakresu metodologii

lingwistyki współczesnej (polskiej i zagranicznej);

- porównuje i poddaje krytyce narzędzia badawcze wypracowane przez współczesne językoznawstwo;

- umiejętnie korzysta z polskiej i obcej literatury przedmiotu;

- korzysta z korpusów, zasobów i narzędzi technologii językowej;

- dostrzega problemy badawcze.

Kryteria oceny:

- kontrola obecności na wykładzie

- test na jednym z ostatnich wykładów

Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Powyżej tej liczby (z wyłączeniem przypadków bezzwłocznie udokumentowanych, np. zwolnieniem lekarskim) – nie ma możliwości zaliczenia zajęć. Usprawiedliwione nadprogramowe nieobecności muszą zostać odrobione w sposób wskazany przez osobę prowadzącą zajęcia.

Szacunkowy nakład pracy studentów 90 godzin (3 ECTS):

- udział w wykładzie 30 godzin (1 ECTS)

- przygotowanie do testu 60 godzin (2 ECTS)

Wykorzystanie przez studentów narzędzi sztucznej inteligencji wymaga uzgodnienia z osobą prowadzącą zajęcia (zgodnie z uchwałą nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia).