Teorie stosunków międzynarodowych i integracji europejskiej 4003-EU-L23-TSM
Ćwiczenia (CW) Semestr zimowy 2022/23

Kryteria zaliczenia

1. Przygotowanie do zajęć, w tym czytanie obowiązkowych lektur i aktywny udział w dyskusjach na ich temat w czasie zajęć.

2. Referat na temat wybranego artykułu naukowego z literatury dodatkowej i prezentacja na jego temat

3. Praca semestralna w formie 4–5 stronicowego eseju naukowego.

Zasady dotyczące pracy semestralnej

1. Praca pisemna powinna mieć formę eseju o objętości 1200–1800 słów (nie może być dłuższa ani krótsza). Powinna spełniać standardy naukowe, zawierać przypisy i bibliografię (np. według wzoru obowiązującego w „Przeglądzie Europejskim”), być poprawnie zredagowana i sprawdzona pod względem gramatycznym, stylistycznym i pisowni.

2. Termin przesłania pracy: 31 grudnia – przesłanie pracy po terminie skutkować będzie obniżeniem oceny.

3. Pracę należy zapisać w jednym z następujących formatów: DOCX, DOC, ODT. Nazwa pliku powinna rozpoczynać się od nazwiska autorki/autora eseju.

Tematy esejów

1. Omów nurty w ramach realizmu. Który z nich najlepiej wyjaśnia współczesne stosunki międzynarodowe?

2. Czy dzisiejszy świat stosunków międzynarodowych rządzi się w większym stopniu zasadami realizmu, czy idealizmu?

3. Przedstaw założenia realizmu neoklasycznego. Na ile jest on przydatny do wyjaśnienia współczesnych stosunków międzynarodowych?

4. Omów nurty w ramach współczesnego liberalizmu. Który z nich najlepiej wyjaśnia współczesne stosunki międzynarodowe?

5. Przedstaw wkład funkcjonalizmu, federalizmu i transakcjonalizmu w rozwój teorii integracji europejskiej

6. W jaki sposób liberalizm międzyrządowy wyjaśnia proces integracji europejskiej?

7. Przedstaw założenia i nurty w ramach angielskiej szkoły stosunków międzynarodowych.

8. Przedyskutuj przydatność teorii strukturalistycznych do wyjaśnienia współczesnych stosunków międzynarodowych.

9. Przedstaw założenia poststrukturalizmu (neomarksizmu) w nauce o stosunkach międzynarodowych i jego krytykę.

10. Przedstaw założenia teorii postkolonialnej i jej krytykę.

11. Przedstaw założenia feminizmu w nauce o stosunkach międzynarodowych i jego krytykę.

1. Zajęcia organizacyjne

Lektura podstawowa:

• Podstawowe teksty źródłowe na temat zajęć

Dalsze lektury:

• inne teksty, poszerzające dane zagadnienie, mogą zostać wybrane do zreferowania.

• rozdział w podręczniku

2. Realizm

Lektura podstawowa:

• CARR E. Edward, Kryzys dwudziestolecia 1919-1939. Wstęp do badań nad stosunkami międzynarodowymi, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 1, Korzenie dyscypliny – do 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2018, s. 27-37.

• MORGENTHAU Hans, Polityka między narodami, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 1, Korzenie dyscypliny – do 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2018, s. 38-51.

Dalsze lektury:

• ARON Raymond, Pokój i wojna między narodami (teoria), w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 1, Korzenie dyscypliny – do 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2018, s. 96-122.

• ROSENAU James, Preteorie i teorie polityki zagranicznej, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 1, Korzenie dyscypliny – do 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2018, s. 133-151.

• CZAPUTOWICZ Jacek, Teorie stosunków międzynarodowych, WN PWN Warszawa 2022, s. 48-73.

3. Podejścia systemowe

Lektura podstawowa:

• KAPLAN A. Morton, System i proces w polityce międzynarodowej, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 1, Korzenie dyscypliny – do 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2018, s. 52-66.

• WALTZ Kenneth N., Człowiek, państwo i wojna. Analiza teoretyczna, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 1, Korzenie dyscypliny – do 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2018, s. 82-95.

Dalsze lektury:

• ALLISON T. Graham, Istota decyzji. Wyjaśniając kubański kryzys rakietowy, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 1, Korzenie dyscypliny – do 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2018, s. 152-165.

• CZAPUTOWICZ Jacek, Teorie stosunków międzynarodowych, WN PWN Warszawa 2022, s. 29-40.

4. Neorealizm

Lektura podstawowa:

• WALTZ Kenneth N., Struktura teorii stosunków międzynarodowych, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 1, Korzenie dyscypliny – do 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2018, s. 326-339.

• GILPIN Robert, Wojna i zmiana w polityce światowej, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 1, Korzenie dyscypliny – do 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2018, s. 340-354.

Dalsze lektury:

• JERVIS Robert, Współpraca w warunkach dylematu bezpieczeństwa, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 1, Korzenie dyscypliny – do 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2018, s. 289-303.

• Glaser Charles L., Realiści jako optymiści. Współpraca jako forma self-help, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 2, Współczesne oblicza dyscypliny – po 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2022, s. 171-181.

• MEARSHEIMER John J. Fałszywa obietnica instytucji międzynarodowych, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 2, Współczesne oblicza dyscypliny – po 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2022, s. 201-220.

• CZAPUTOWICZ Jacek, Teorie stosunków międzynarodowych, WN PWN Warszawa 2022, s. 73-89.

5. Realizm neoklasyczny

Lektura podstawowa:

• ROSE Gideon, Realizm neoklasyczny a teorie polityki zagranicznej, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 2, Współczesne oblicza dyscypliny – po 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2022, s. 330-348.

• SCHWELLER Randal L., Realizm neoklasyczny i mobilizacja państwa: ideologia ekspansjonistyczna w dobie polityki masowej, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 2, Współczesne oblicza dyscypliny – po 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2022, s. 572-589.

Dalsze lektury:

• KOZUB-KARKUT Magdalena, Realizm neoklasyczny w perspektywie teorii stosunków międzynarodowych i polityki zagranicznej, WUJ Kraków 2020, Rozdział 4. Realizm neoklasyczny a badanie polityki zagranicznej, s. 229-267.

• MEARSHEIMER John J. Bound to Fail. The Rise and Fall of the Liberal International Order, International Security vol. 43, nr 4 (Spring 2919), s. 7-50 – referat dla dwóch osób.

• CZAPUTOWICZ Jacek, Teorie stosunków międzynarodowych, WN PWN Warszawa 2022, s. 89-100.

6. Liberalizm i neoliberalizm

Lektura podstawowa:

• DOYLE Michael W., Liberalizm i polityka międzynarodowa, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 1, Korzenie dyscypliny – do 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2018, s. 386-401.

• KOHANE Robert O., NYE Joseph S., Siła i współzależność, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 1, Korzenie dyscypliny – do 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2018, s. 242-267.

Dalsze lektury:

• KRASNER Stephen D., Strukturalne przyczyny i konsekwencje reżimów: reżimy jako zmienne pośredniczące, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 1, Korzenie dyscypliny – do 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2018, s. 355-372.

• GOUREVITCH Robert, Drugi obraz odwrócony: międzynarodowe źródła polityki wewnętrznej, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 1, Korzenie dyscypliny – do 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2018, s. 304-325.

• FEARON James D., Racjonalistyczne wyjaśnienie wojny, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 2, Współczesne oblicza dyscypliny – po 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2022, s. 182-200.

• CZAPUTOWICZ Jacek, Teorie stosunków międzynarodowych, WN PWN Warszawa 2022, s. 101-153.

7. Funkcjonalizm, Transakcjonizm, neofunkcjonalizm

Lektura podstawowa:

• DEUTSCH Karl W., Wspólnota polityczna na obszarze północnoatlantyckim: doświadczenia historyczne w organizacji stosunków międzynarodowych, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 1, Korzenie dyscypliny – do 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2018, s. 67-82.

• HAAS Ernst B., Przekroczyć państwo narodowe. Funkcjonalizm i organizacje międzynarodowe, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 1, Korzenie dyscypliny – do 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2018, s. 123-132.

Dalsze lektury:

• MITRANY David, A Working Peace System: An Argument of for the Functional Development of International Organization, w: Debates on European Integration. A Reader, Mette Eilstrup-Sangiovanni (red.), Basingstoke 2006, s. 43–67.

• BURLEY Anne-Marie, Walter MATTLI, Europe Before the Court: A Political Theory of Legal Integration, w: Debates on European Integration. A Reader, Mette Eilstrup-Sangiovanni (red.), Basingstoke 2006, s. 226–252.

• LAKE David A., MARTIN Lisa L., RISSE Thomas, Challenges to the Liberal Order: Reflections on International Organisation, International Organisation 77, Spring 2021, s. 225-257.

• CZAPUTOWICZ Jacek, Teorie integracji europejskiej, Wprowadzenie, Rozdział 2. Funkcjonalizm, transakcjonizm, neofunkcjonalizm WN PWN Warszawa 2018, s. 31-101.

8. Podejście międzyrządowe do integracji europejskiej

Lektura podstawowa:

• PUTNAM Robert D., Dyplomacja i polityka wewnętrzna: logika gier dwupoziomowych, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 1, Korzenie dyscypliny – do 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2018, s. 484-499.

• MORAVCSIK Andrew, Traktując preferencje poważnie: liberalna teoria polityki międzynarodowej, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 2, Współczesne oblicza dyscypliny – po 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2022, s. 251-264.

Dalsze lektury:

• MILNER Helen V., Interesy instytucje i informacje: polityka wewnętrzna i stosunki międzynarodowe, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 2, Współczesne oblicza dyscypliny – po 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2022, s. 265-288.

• CZAPUTOWICZ Jacek, Teorie integracji europejskiej, Wprowadzenie, Rozdział 4. Teorie międzyrządowe, WN PWN Warszawa 2018, s. 103-132.

9. Strukturalizm (neomarksizm) i teorie krytyczne

Lektura podstawowa:

• GALTUNG Johan, Strukturalna teoria imperializmu, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 1, Korzenie dyscypliny – do 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2018, s. 166-180.

• WALLERSTEIN Immanuel, Nowoczesny system-świat. Kapitalistyczne niewolnictwo oraz narodziny europejskiej gospodarki-świata w XVI w. w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 1, Korzenie dyscypliny – do 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2018, s. 181-195.

Dalsze lektury:

• CALLINICOS Alex, Czy kapitalizm potrzebuje systemu państwowego?, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 2, Współczesne oblicza dyscypliny – po 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2022, s. 557-571.

• ROSENBERG Justin, Nierównomierny i kombinowany rozwój: międzynarodowość w teorii i historii, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 2, Współczesne oblicza dyscypliny – po 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2022, s. 651-665.

• BIGO Didier, Bezpieczeństwo i migracja: w stronę krytyki urządzania lęku?, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 2, Współczesne oblicza dyscypliny – po 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2022, s. 410-424.

• CZAPUTOWICZ Jacek, Teorie stosunków międzynarodowych, WN PWN Warszawa 2022, s. 155-187.

10. Szkoła angielska i teorie normatywne

Lektura podstawowa:

• BULL Hedley, Społeczeństwo anarchiczne. Studium ładu w polityce światowej, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 1, Korzenie dyscypliny – do 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2018, s. 210-227.

• WIGHT Martin, De systematibus civitatum, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 1, Korzenie dyscypliny – do 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2018, s. 228-245.

Dalsze lektury:

• HELD David, Demokracja i Ład światowy: od nowoczesnego państwa do kosmopolitycznych rządów, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 2, Współczesne oblicza dyscypliny – po 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2022, s. 221-234.

• CZAPUTOWICZ Jacek, Teorie stosunków międzynarodowych, WN PWN Warszawa 2022, s. 189-222.

11. Konstruktywizm

Lektura podstawowa:

• WENDT Alexander E., Problemy relacji podmiot sprawczy-struktura w teorii stosunków międzynarodowych, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 1, Korzenie dyscypliny – do 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2018, s. 67-82.

• WENDT Alexander, Anarchia jest tym za co państwa ją mają, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 2, Współczesne oblicza dyscypliny – po 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2022, s. 66-84.

Dalsze lektury:

• FINNEMORE Martha, SIKKINK Kathryn, Dynamika norm międzynarodowych i zmiana polityczna, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 2, Współczesne oblicza dyscypliny – po 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2022, s. 289-311.

• KECK Margaret E., SIKKINK Kathryn, Aktywiści poza granicami. Sieci rzecznicze w polityce międzynarodowej, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 2, Współczesne oblicza dyscypliny – po 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2022, s. 348-361.

• CHECKEL Jeffrey, Instytucje międzynarodowe i socjalizacja: wstęp oraz ramy teoretyczne, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 2, Współczesne oblicza dyscypliny – po 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2022, s. 545-556.

• ADLER Emanuel, POULIOT Vincent, Praktyki międzynarodowe, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 2, Współczesne oblicza dyscypliny – po 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2022, s. 608-621.

• CZAPUTOWICZ Jacek, Teorie stosunków międzynarodowych, WN PWN Warszawa 2022, s. 223-260..

12. Poststrukturalizm feminizm, teoria postkolonialna

Lektura podstawowa:

• RISSE Thomas, „Spierajmy się!”: działanie komunikacyjne w polityce światowej, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 2, Współczesne oblicza dyscypliny – po 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2022, s. 393-409.

• ENLOE, Cyntia, Banany, plaże i bazy, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 2, Współczesne oblicza dyscypliny – po 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2022, s. 21-37.

Dalsze lektury:

• MILLIKEN Jennifer, Studia nad dyskursem w stosunkach międzynarodowych: krytyka badań i metod, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 2, Współczesne oblicza dyscypliny – po 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2022, s. 378-392.

• HAMATI-ATAYA Inanna, Refleksja, refleksyjność, reflektywizm: „zwrot refleksyjny” w stosunkach międzynarodowych, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 2, Współczesne oblicza dyscypliny – po 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2022, s. 622-635.

• TICKNER Ann J., Jaki jest twój program badawczy? Kilka feministycznych odpowiedzi na pytania o metodologię stosunków międzynarodowych, w: Stosunki międzynarodowe Antologia tekstów źródłowych, Tom 2, Współczesne oblicza dyscypliny – po 1989 roku, Hanna Schreiber, Anna Wojciuk (red. Naukowa), WUW 2022, s. 425-444.

• GASZTOLD Aleksandra, The Theoretical Framework on Feminism, w: Feminists Perspectives on Terrorism, Springer 2020, s. 13-36.

• CZAPUTOWICZ Jacek, Teorie stosunków międzynarodowych, WN PWN Warszawa 2022, s. 261-298.

13. Podsumowanie. Krytyka teorii stosunków międzynarodowych