Wstęp do badań historycznych [2900-L-WBH] Semestr zimowy 2024/25
Ćwiczenia, grupa nr 2

Literatura:

B. Miśkiewicz, Wstęp do badań historycznych, Warszawa-Poznań 1985

M. Pawlak, J. Serczyk, Podstawy badań historycznych, Bydgoszcz 1999

A. Swieżawski, Warsztat naukowy historyka. Wstęp do badań historycznych, Łódź 1978

1. Historia jako nauka, fakt i proces historyczny

– B. Miśkiewicz, Wstęp do badań historycznych, Warszawa-Poznań 1985, s. 89–95 (roz. Przedmiot nauki historycznej), 96–99 (roz. Proces dziejowy i jego struktura), 99–101 (roz. Analiza pojęć: historia, dzieje, historia powszechna, narodowa, regionalna), 253–269 (cz. Periodyzacja dziejów społeczeństwa)

– M. Pawlak, J. Serczyk, Podstawy badań historycznych, Bydgoszcz 1999, s. 7–16 (Wstęp)

– J. Topolski, Wprowadzenie do historii, Poznań 2005, s. 9–31

2. Żródło historyczne i jego krytyka

– W. Kula, Problemy i metody historii gospodarczej, Warszawa 1963, s. 113–120 (roz.

Czynniki „źródłokonserwacyjne”)

– M. Pawlak, J. Serczyk, Podstawy badań historycznych, s. 22–35 (roz. Źródła

historyczne), 84–89 (roz. Drukowane wydawnictwa źródłowe), 113–133 (roz. Krytyka

źródeł historycznych)

– J. Topolski, Wprowadzenie do historii, Poznań 2005, s. 33–55

3. Gatunki piśmiennictwa historycznego

– M. Pawlak, J. Serczyk, Podstawy badań historycznych, s. 17–22 (roz. Literatura

naukowa; Literatura historyczna)

Każdy student omówi samodzielnie wybraną publikację naukową.

4. Czasopisma naukowe

– S. Kieniewicz, Czasopiśmiennictwo historyczne, “Kwartalnik Historyczny” 84, 1977, nr 2,

s. 385–390

– M. Pawlak, J. Serczyk, Podstawy badań historycznych, s. 17–22 (roz. Literatura naukowa; Literatura historyczna) Każdy student omówi po jednym ze wskazanych czasopism naukowych (polskich i zagranicznych)

5. Pomoce naukowe: bibliografie

– M. Pawlak, J. Serczyk, Podstawy badań historycznych, s. 65–76 (roz. Bibliografia)

– A. Swieżawki, Warsztat naukowy historyka. Wstęp do badań historycznych, Łódź 1978, s. 85–99 (roz. Bibliografie)

6. Aparat naukowy i opis bibliograficzny

– J.S. Gruchała, Sztuka sporządzania przypisów – z polskiej perspektywy, w: P. Oliver, Jak pisać prace uniwersyteckie. Poradnik dla studentów, tłum. J. Piątkowska, Kraków 1999, s. 140–152

– B. Miśkiewicz, Wstęp do badań historycznych, s. 318–325 (roz. Uwagi o technice przygotowywania maszynopisów i wydawanie prac drukiem)

– A. Swieżawski, Warsztat naukowy historyka, s. 44–63 (roz. Aparat pomocniczy dzieła

naukowego)

7. Pomoce naukowe (2): słowniki i encyklopedie

– M. Pawlak, J. Serczyk, Podstawy badań historycznych, s. 90–95 (roz. Encyklopedie i

słowniki)

– Proszę zapoznać się z wydawnictwami: Polski Słownik Biograficzny; Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, red. T. Jurek (w wydaniu tradycyjnym i elektronicznym); Słownik łaciny średniowiecznej w Polsce, red. M. Plezia (w wydaniu tradycyjnym i elektronicznym); Słownik polszczyzny XVI wieku, red. S. Bąk i in. (w wydaniu tradycyjnym i elektronicznym)

Każdy student omówi po jednym ze wskazanych słowników lub encyklopedii.

8. Instytucje nauki i kultury w warsztacie historyka

– B. Miśkiewicz, Wstęp do badań historycznych, s. 135–152 (roz. Archiwum; Muzeum),

192–202 (roz. Biblioteka jako warsztat pracy historyka)

– M. Pawlak, J. Serczyk, Podstawy badań historycznych, s. 36–64 (roz. Biblioteki), 96–108

(roz. Archiwa; Muzea)

– Polski słownik archiwalny, Warszawa 1974 (terminy: archiwum, kancelaria, pomoce

archiwalne, zasób, zespół, zasada proweniencji, zasada pertynencji)

– Katalogi internetowe Biblioteki Narodowej i Bibliotek Uniwersytetu Warszawskiego

9. Historia w dobie rewolucji cyfrowej

– M. Wilkowski, Wprowadzenie do historii cyfrowej, Gdańsk 2013, s. 18–28

– Witryny: Wikipedia ( pl.wikipedia.org ); Archive: Wayback Machine ( https://archive.org/ );

Cyfrowa Biblioteka Narodowa ( http://polona.pl/ ); Europeana ( https://www.europeana.eu/ );

Federacja Bibliotek Cyfrowych ( https://fbc.pionier.net.pl/ ); Szukaj w archiwach (http://szukajwarchiwach.pl/ )

10. Etyka zawodu historyka

– A. Gieysztor, Systemy wartości w tradycji uniwersyteckiej (1997), w: tegoż, O Dziedzictwie kultury, 2000, s. 139–146

– S. Kieniewicz, O etyce zawodu historyka, w: tegoż, Historyk a świadomość narodowa,

Warszawa 1982, s. 128–142

– T. Manteuffel, O normach postępowania historyka, w: tegoż, Historyk wobec historii,

Warszawa 1976, s. 5–12

– J. Topolski, Wprowadzenie do historii, Poznań 1998, s. 146–152 (roz. Ideologia w pracy

historyka)

11. Historia zaangażowana

– http://www.herstorie.pl/

– https://pl.wikipedia.org/wiki/Nauka_obywatelska

– C. Geertz, Opis gęsty: w poszukiwaniu interpretatywnej teorii kultury, w: Interpretacja

kultur. Wybrane eseje, tłum. M. Piechaczek, Kraków 2005 (1973), s. 17–48

– M. Kurkowska-Budzan, Badacz-tubylec. O emocjach, władzy i tożsamości w badaniach

oral history miasteczka Jedwabne, w: Obserwacja uczestnicząca w badaniach

historycznych. Zbiór studiów, red. Barbara Wagner, Tomasz Wiślicz, Zabrze 2008, s.

17–25

– dyskusja

– praca w grupach

– indywidualna praca zaliczeniowa (kwerenda bibliograficzna na zadany temat)

Ocenie podlegają:

– konstruktywny udział w dyskusji, świadczący o znajomości literatury zawartej w sylabusie

– aktywna praca w grupach

– praca zaliczeniowa w formie bibliografii (należy ją oddać najpóźniej w pierwszej połowie września)

Dopuszczalne są trzy nieobecności. Przy dwóch lub trzech nieobecnościach student powinien odrobić zaległe zajęcia indywidualnie, w trakcie dyżuru.

dr Piotr Okniński