Teoria literatury [3001-11A2TL] Rok akademicki 2024/25
Ćwiczenia, grupa nr 3

Liczba tekstów przewidziana na każdy semestr nie pokrywa się z liczbą zajęć. Lektury na poszczególne zajęcia będą wybierane w zależności od przebiegu kolejnych spotkań. Na niektóre zajęcia przewidziana jest dyskusja nad dwiema rozprawami.

Semestr I:

1. W. Szkłowski, "Sztuka jako chwyt", przeł. R. Łużny, w: "Teoria badań literackich za granicą", red. S. Skwarczyńska, t. 2, cz. 3, Kraków 1986; przedr. w: "Teorie literatury XX wieku. Antologia", red. A. Burzyńska, M.P. Markowski, Kraków 2007. [1917]

2. S. Freud, "Niesamowite", w: tegoż, "Pisma psychologiczne", przeł. R. Reszke, Warszawa 1997. [1919]

3. W. Benjamin, "Twórca jako wytwórca", przeł. J. Sikorski, w: tegoż, "Twórca jako wytwórca", wyb. H. Orłowski, Poznań 1975; także W. Benjamin, "Twórca jako wytwórca", przeł. J. Sikorski, w: tegoż, "Anioł historii. Eseje, szkice, fragmenty", wyb. i oprac. H. Orłowski, Poznań 1996. [napisany 1934, pierwodruk 1982]

4. M. Heidegger, "Hölderlin i istota poezji", przeł. S. Lisiecka, w: tegoż, "Objaśnienia do poezji Hölderlina", Warszawa 2004; także M. Heidegger, "Hölderlin i istota poezji", tłum. K. Michalski, w: "Teoria badań literackich za granicą. Antologia", red. S. Skwarczyńska, t. 2, cz. 2, Kraków 1981; także M. Heidegger, "Hölderlin i istota poezji", tłum. K. Michalski, w: "Teoretycznoliterackie tematy i problemy", wyb. D. Ulicka, Warszawa 2003. [1936]

5. J. Mukařovský, "Dwa studia o nazywaniu poetyckim", w: tegoż, "Wśród znaków i struktur. Wybór szkiców", red. J. Sławiński, Warszawa 1970. [napisane 1940, 1937; pierwodruk 1948]

6. M. Bachtin, "Problem tekstu w lingwistyce, filologii i innych naukach humanistycznych", w: tegoż, "Estetyka twórczości słownej", przeł. D. Ulicka, Warszawa 1982; przedr. w: "Teoretycznoliterackie tematy i problemy", wyb. D. Ulicka, Warszawa 2003. [notatki 1959-1961, pierwodruk 1976]

7. R. Barthes, "Mit dzisiaj", w: tegoż, "Mitologie", przeł. A. Dziadek, Warszawa 2000. [1956]

+ wybrane analizy współczesnych mitów zamieszczone w R. Barthes'a "Mitologiach"

8. G. Bachelard, "Fenomenologia obrazu poetyckiego", przeł. A. Tatarkiewicz, w: tegoż, "Wyobraźnia poetycka. Wybór pism", wyb. H. Chudak, Warszawa 1975. [1957]

9. J. Derrida, "Struktura, znak i gra w dyskursie nauk humanistycznych", w: tegoż, "Pismo i różnica", przeł. K. Kłosiński, Warszawa 2004. [wygłoszony 1966, druk 1967]

10. P. de Man, "Opór wobec teorii", przeł. M. Rusinek, w: "Dekonstrukcja w badaniach literackich", red. R. Nycz, Gdańsk 2000. [1982]

11. N.K. Miller, "Arachnologie: Kobieta, tekst i krytyka", przeł. K. Kłosińska, K. Kłosiński, w: "Teorie literatury XX wieku. Antologia", red. A. Burzyńska, M.P. Markowski, Kraków 2007. [1986]

12. J. Butler, "Krytycznie Queer", przeł. A. Rzepa, „Furia Pierwsza. Zeszyty Gender Studies” 2000, nr 7; przedr. w: "Teorie literatury XX wieku. Antologia", red. A. Burzyńska, M.P. Markowski, Kraków 2007. [1993]

13. H. White, "Znaczenie narracyjności dla przedstawiania rzeczywistości", przeł. M. Wilczyński, w: tegoż, "Poetyka pisarstwa historycznego", red. E. Domańska, M. Wilczyński, Kraków 2000; przedr. w: "Teoretycznoliterackie tematy i problemy", wyb. D. Ulicka, Warszawa 2003. [1980]

14. P. Bourdieu, "Punkt widzenia autora. Kilka ogólnych właściwości pola produkcji kulturowej", w: tegoż, "Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego", przeł. A. Zawadzki, Kraków 2007, s. 322-357. [1992]

15. G.Ch. Spivak, "Polityka przekładu", przeł. D. Kołodziejczyk, w: "Współczesne teorie przekładu", red. P. Bukowski, M. Heydel, Kraków 2009. [1993]

Semestr II:

1. Arystoteles, "Poetyka", w: tegoż, "Retoryka. Poetyka", przeł. H. Podbielski, Warszawa 1986. [ok. 335 r. p.n.e.]

+ Z. Mitosek, "Mimesis", w: tejże, "Mimesis. Zjawisko i problem", Warszawa 1997. [1991]

2. E. Auerbach, "Blizna Odyseusza"; "Świat w ustach Pantagruela", w: tegoż, "Mimesis. Rzeczywistość przedstawiona w literaturze Zachodu", przeł. Z. Żabicki, Warszawa 2004. [1946]

3. A. Melberg, "Imitación Cervantesa", w: tegoż, "Teorie mimesis. Repetycja", przeł. J. Balbierz, Kraków 2002. [1992]

4. M. Foucault, "Przedstawiać", w: tegoż, "Słowa i rzeczy. Archeologia nauk humanistycznych", przeł. T. Komendant, t. 1–2, Gdańsk 2015. [1966]

5. R. Barthes, "Efekt rzeczywistości", przeł. M.P. Markowski, „Teksty Drugie” 2012, nr 4. [1968]

6. J. Baudrillard, "Precesja symulakrów", w: tegoż, "Symulakry i symulacja", przeł. S. Królak, Warszawa 2005; także w tłum. T. Komendanta, w: "Postmodernizm. Antologia przekładów", wyb., oprac. R. Nycz, Kraków 1996. [1981]

7. S. Freud, "Leonarda da Vinci wspomnienie z dzieciństwa", w: tegoż, "Sztuki plastyczne i literatura", przeł. R. Reszke, Warszawa 2009. [1910]

8. J. Lacan, "Symboliczne, wyobrażeniowe i realne", przeł. R. Carrabino, T. Gajda, J. Kotara, w: tegoż, "Imiona-Ojca", Warszawa 2013. [wygłoszony 1953, pierwodruk 1975]

9. S. Greenblatt, "Marlowe, Marks i antysemityzm", przeł. Ł. Romanowski, w: tegoż, "Poetyka kulturowa. Pisma wybrane", red. K. Kujawińska-Courtney, Kraków 2006. [1990]

10. Z. Mitosek, "Mimesis"; "Koniec mimesis?", w: tejże, "Mimesis. Zjawisko i problem", Warszawa 1997. [1991]

11. M.P. Markowski, "Prolog. Ikony i idole"; "Epilog: La condition humaine", w: tegoż, "Pragnienie obecności. Filozofie reprezentacji od Platona do Kartezjusza", Gdańsk 1999. [1999]

12. R. Ohmann, "Literatura jako akt", przeł. B. Kowalik, W. Krajka, w: "Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia", red. H. Markiewicz, t. 4, cz. 1, Kraków 1992; przedr. w: "Teoretycznoliterackie tematy i problemy", wyb. D. Ulicka, Warszawa 2003. [1973]

13. J. Lalewicz, "Mimetyzm formalny i problem naśladowania w komunikacji literackiej", w: "Tekst i fabuła", red. Cz. Niedzielski, J. Sławiński, Wrocław 1979. [wygłoszony 1977, pierwodruk 1979]

14. M. Głowiński, "Mimesis językowa w wypowiedzi literackiej", „Pamiętnik Literacki” 1980, z. 4. [1980]

15. J. Phelan, "Wybór Sethe. Umiłowana i etyka lektury", przeł. A. Puchejda, w: "Sztuka interpretacji w ostatnim półwieczu", wyb. i opr. H Markiewicz, współudział T. Walas, t. 3, Kraków 2011. [2001]

Zajęcia będą poświęcone omówieniu wybranych doktryn, orientacji i perspektyw teoretycznoliterackich charakterystycznych dla dwudziestowiecznej i współczesnej teorii literatury.

Podczas spotkań poruszane będą m.in. następujące problemy: ontologia języka, system językowy, natura znaku językowego, znaczenie, literackość, definicja literatury, referencja, literatura pośród innych praktyk (komunikacyjnych, społecznych), autor, nadawca, wytwórca tekstu, podmiot tekstu, interpretacja, narzędzia i cele badań literackich.

W semestrze zimowym podczas zajęć omawiane będą teksty znajdujące się na liście obowiązkowej lektur; w semestrze letnim teksty należące do działu "Referencja (mimesis, fikcja, reprezentacja)".

Formuła zajęć sprowadza się przede wszystkim do wspólnej analizy tekstu (względnie tekstów) wskazanego przez prowadzącego jako obowiązująca lektura, a także dyskusji poświęconej zagadnieniom, problemom podnoszonym w tym tekście.

Osoby studiujące są zobowiązane do czynnego uczestnictwa w zajęciach. Na ocenę wpływ będą miały udział w dyskusjach oraz fakt bycia przygotowaną_ym do nich. Wymagane jest posługiwanie się podczas zajęć kopią tekstu zadanego jako lektura.

Warunkiem zaliczenia semestru jest także obecność osoby studiującej podczas zajęć. Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Jeżeli osoba studiująca chce usprawiedliwić nieobecności, musi w ciągu tygodnia udokumentować ich obiektywne przyczyny (np. zwolnieniem lekarskim). Osoba studiująca ma obowiązek odrobić nadprogramowe usprawiedliwione nieobecności w sposób wskazany przez osobę prowadzącą zajęcia. Powyżej dwóch nieobecności (z wyłączeniem przypadków bezzwłocznie udokumentowanych oraz "odrobionych") nie ma możliwości zaliczenia zajęć.

Prowadzący ma prawo do przeprowadzenia ustnych lub pisemnych kolokwiów.

Zaliczenie obu semestrów ćwiczeń jest warunkiem dopuszczenia do egzaminu z przedmiotu. Zakres egzaminu jest opisany w części ogólnej sylabusa (z przyczyn czasowych nie wszystkie teksty zostaną omówione podczas ćwiczeń).