Teoretyczne problemy analizy źródeł historycznych [2900-MK3-TPAZH] Semestr letni 2023/24
Konwersatorium, grupa nr 1

Literatura znajdzie się na platformie Kampus.

Zostanie umieszczona w poszczególnych modułach zajęciowych.

Zajęcia będą obejmowały następujące tematy:

1. Kontrowersje wokół źródła historycznego. Metodolodzy historii, historycy i kto jeszcze?

2. Najwcześniejsze polskie teorie źródła na początku nauki historycznej.

Zagadnienia: przypomnienie podstawowych pojęć z zakresu metodyki historycznej: pojęcie historii, rozróżnienie między metodyką a metodologią historii, od kiedy mówimy o historii jako nauce, czym jest propedeutyka i historyka, analiza tekstów J. Lelewela i L. Janowskiego, kontekst niemiecki i szkoła z Getyngi.

3. Teoria źródła historyków niemieckich i francuskich na przełomie XIX i XX wieku.

Zagadnienia: etapy pracy historyka, metoda historyczna, dyskusja wokół naukowości historii, czym jest tzw. historia „moralna” u Droysena, analiza wskazanych fragmentów książki Droysena oraz Langlois i Segniobos.

4. Przedmarksistowskie koncepcje źródeł historycznych w Polsce w XX w.

Zagadnienia: analiza i porównanie wybranych fragmentów prac M. Handelsmana, S. Kościałkowskiego i W. Konopczyńskiego.

5. Próba nowej interpretacji teorii źródła G. Labudy.

Zagadnienia: Pojęcie źródła w ujęciu G. Labudy, podział źródeł w ujęciu G. Labudy, „novum” w propozycji G. Labudy w odniesieniu do wcześniejszych koncepcji źródła historycznego.

6. Pozytywizm w historiografii – pojęcie worek czy realny zarzut?

Zagadnienia: pojęcie pozytywizmu w filozofii Comte’a, pozytywizm w historii – próba ujęcia definicyjnego.

7. Czym jest tzw. koncepcja źródłoznawcza Brygidy Kuerbis?

Zagadnienia: pojęcie źródła B. Kuerbis na tle dotychczasowych koncepcji, czym dla B. Kuerbis jest tzw. metoda źródłoznawcza, na czym polega pojęcie źródłoznawstwa wg B. Kuerbis.

8. Zwrot narratywistyczny – koncepcje Haydena White’a

Zagadnienia: pojęcie rekonstrukcji historycznej, pojęcie historiografii w ujęciu White’a, whiteowskie pojęcie fikcji w historii, narracja historyczna u White’a, źródło historyczne a prawda historyczna u White’a.

9. Nowe spojrzenie na refleksję źródłoznawczą – źródło jako „alibi” historyka.

Zagadnienia: pojęcie źródła historycznego w ujęciu W. Wrzoska, pojęcie źródła jako alibi w kontekście narracji historycznej.

10. Czy etyka dotyczy historii i źródła historycznego?

11. Sprawczość rzeczy.

Zagadnienia: czym jest historia nieantropocentryczna, czy rzeczy mogą być sprawcze?

12. Zwrot forensyczny – czym (i czy) jest?

13. Carceralia - "nowe" źródła do historii XX w.?

Zagadnienia: czym jest epigrafika historyczna i na ile przydaje się do badania zagadnień z XX w.? co się składa na nauki pomocnicze historii XX w. i czy można je w ogóle wyodrębnić?

Prowadzący zastrzega sobie możliwość zmian w sylabusie, w tym co do kolejności zajęć oraz w zakresie literatury.

Dyskusja ze studentami na temat zadanych wcześniej tekstów źródłowych; elementy wykładu w celu wyjaśnienia bądź uzupełnienia trudniejszych merytorycznie kwestii.

Ocena ciągła aktywności.

dr Aleksandra Kuligowska