Historia średniowieczna Polski [2900-L-HSRPL]
Semestr zimowy 2023/24
Ćwiczenia,
grupa nr 4
Przedmiot: | Historia średniowieczna Polski [2900-L-HSRPL] | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Zajęcia: |
Semestr zimowy 2023/24 [2023Z]
(zakończony)
Ćwiczenia [CW], grupa nr 4 [pozostałe grupy] |
||||||||||||||||||||||||||||||||
Termin i miejsce:
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
Terminy najbliższych spotkań:
Kliknij w datę by zobaczyć tygodniowy plan z zaznaczonym spotkaniem. |
Wszystkie zajęcia tej grupy już się odbyły - pokaż terminy wszystkich spotkań.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
Liczba osób w grupie: | 9 | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Limit miejsc: | 9 | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Zaliczenie: | Zaliczenie na ocenę | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Prowadzący: | Jerzy Szafranowski | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Literatura: |
Słowniki łacińskie: A. Jougan, Słownik kościelny łacińsko-polski (dowolne wydanie); J. Sondel, Słownik łacińsko-polski dla prawników i historyków, Kraków 2006; Du Cange et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis (http://ducange.enc.sorbonne.fr/); Whitaker's Words Online (https://latin-words.com/). Podstawowe podręczniki: S. Szczur, Historia Polski. Średniowiecze, Kraków 2002; T. Jurek, E. Kyzik, Historia Polski do 1572, Warszawa 2013. |
||||||||||||||||||||||||||||||||
Zakres tematów: |
Wybrane aspekty kultury religijnej na ziemiach polskich od X do XIII wieku 1. Zajęcia organizacyjne. Sztuka zadawania pytań w warsztacie historyka 2. Chrzest Mieszka I. Rola Dobrawy Źródła: Thietmar, Kronika IV.55–56, tłum. M.Z. Jedlicki, liczne wydania. Anonim tzw. Gall, Kronika polska I.5, tłum. R. Grodecki, liczne wydania. Opracowania: D.A. Sikorski, Kościół w Polsce za Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Rozważania nad granicami poznania historycznego, Poznań 2013, ss. 91–107 (https://amu.academia.edu/DarekSikorski). G. Pac, Kobiety w dynastii Piastów. Rola społeczna piastowskich żon i córek do połowy XII wieku – studium porównawcze, Toruń 2013, ss. 39–82 (https://monografie.fnp.org.pl/book/193/kobiety-w-dynastii-piastow). 3. Zjazd gnieźnieński i organizacja kościelna ziem piastowskich Źródła: Thietmar, Kronika IV.43–47. Anonim tzw. Gall, Kronika polska I.6. Opracowania: R. Michałowski, Zjazd gnieźnieński. Religijne przesłanki powstania arcybiskupstwa gnieźnieńskiego, Wrocław 2005, ss. 99–114 i 259–260. R. Michałowski, „Ranga stolic biskupich we wczesnym średniowieczu i jej podstawy sakralne. Wybrane zagadnienia”, w: Sacrum. Obraz i funkcja w społeczeństwie średniowiecznym, red. A. Pieniądz–Skrzypczak, J. Pysiak, Warszawa 2005, ss. 191–202. D.A. Sikorski, Kościół w Polsce za Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Rozważania nad granicami poznania historycznego, Poznań 2013, ss. 344–355. 4. Ustawodawstwo religijne pierwszych Piastów Źródło: Thietmar, Kronika VIII. 2–3. Opracowania: R. Michałowski, „Chrystianizacja monarchii piastowskiej w X–XI wieku”, w: Animarum cultura. Studia nad kulturą religijną na ziemiach polskich w średniowieczu, red. H. Manikowska, W. Brojer, t. 1, Warszawa 2008, ss. 11–49. R. Michałowski, „Rygoryzm religijny w Czechach i Polsce w początkowym okresie chrystianizacji”, w: Animos labor nutrit. Studia ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Buko w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. T. Nowakiewicz, M. Trzeciecki, D. Błaszczyk, Warszawa 2018, s. 65–72. 5. Translacja relikwii św. Wojciecha i Pięciu Braci Polskich w 1038 roku Źródła: Kosmas, Kronika Czechów II.3–5, tłum. M. Wojciechowska, liczne wydania. Rudolf Glaber, Kroniki roku tysięcznego I.10, tłum. E. Buszewicz, Kraków 2020, ss. 335–336. Opracowania: P.J. Geary, Furta Sacra.Thefts of Relics in the Central Middle Ages, Princeton, NJ 1990, ss. 3–27. G. Labuda, Św. Wojciech. Biskup-męczennik, patron Polski, Czech i Węgier, Wrocław 2004, ss. 264–268. R. Michałowski, „Translacja Pięciu Braci Polskich do Gniezna. Przyczynek do dziejów kultu relikwii w Polsce wczesnośredniowiecznej”, w: Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, red. H. Manikowska, H. Zaremska, Warszawa 1995, ss. 173–184. A. Dąbrowska, „Cluny a św. Wojciech. Relacja «Historiae libri quinque» Rudolfa Glabera o męczeństwie św. Wojciecha”, Kwartalnik Historyczny 110 (2003), ss. 5–13. 6. Drzwi gnieźnieńskie Źródło: Drzwi gnieźnieńskie. Opracowania: K. Skwierczyński, Recepcja idei gregoriańskich w Polsce do początku XIII wieku, Wrocław 2005 (rozdział „Drzwi gnieźnieńskie jako źródło do badań nad reformą gregoriańską w Polsce”, ss. 82–96). K. Skwierczyński, „Książę czy arcybiskup fundatorem Drzwi Gnieźnieńskich? Próba nowej interpretacji pewnego motywu ikonograficznego”, w: Granica wschodnia cywilizacji zachodniej w średniowieczu, red. Z. Dalewski, Warszawa 2014, ss. 279–295 (https://rcin.org.pl/dlibra/doccontent?id=63918). M. Walczak, „Dzieło sztuki jako źródło historyczne” w: tenże, Do źródła, Kraków 2020, ss. 9–31. 7. Cuda płockie Źródła: Z. Kozłowska-Budkowa, „Płockie zapiski o cudach z r. 1148”, Kwartalnik Historyczny 44 (1930), s. 342–348. D. Brzeziński, B. Leszkiewicz, Zapiski liturgiczne w kodeksie Biblii Płockiej z XII wieku. Studium źródłoznawcze i edycja tekstu, Płock 2005. Opracowania: K. Skwierczyński, „Początki kultu NMP w Polsce w świetle płockich zapisek o cudach z 1148 r.”, w: Europa barbarica, Europa christiana. Studia mediaevalia Carolo Modzelewski dedicata, red. R. Michałowski et al., Warszawa 2008, ss. 213–240. L. Misiarczyk, „Zapiski o cudach z 1148 roku w Biblii Płockiej”, Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 104 (2015), ss. 189–200 (https://czasopisma.kul.pl/abmk/article/view/12504). 8a. Sprawa biskupa Stanisława: zabójstwo Źródła: Anonim tzw. Gall, Kronika polska I.27. Mistrz Wincenty, Kronika polska II.20, tłum. B. Kürbis, liczne wydania. Wincenty z Kielczy, Żywot większy św. Stanisława, tłum. J. Pleziowa, Analecta Cracoviensia 11 (1979), ss. 165–213 (https://czasopisma.upjp2.edu.pl/analectacracoviensia/issue/view/221). Opracowanie: K. Skwierczyński, Recepcja idei gregoriańskich w Polsce do początku XIII wieku, Wrocław 2005, ss. 206–210. 8b. Sprawa biskupa Stanisława: kanonizacja Źródła: Cuda św. Stanisława, tłum. J. Pleziowa, Analecta Cracoviensia 11 (1979), ss. 47–141. Bulla kanonizacyjna św. Stanisława i bulla delegacyjna dla Jakuba z Veletri, tłum. R. Zawadzki, Analecta Cracoviensia 11 (1979), ss. 23–45. (Wszystkie teksty: https://czasopisma.upjp2.edu.pl/analectacracoviensia/issue/view/221). Opracowania: A. Vauchez, Sainthood in the Later Middle Ages, tłum. J. Birrell, Cambridge 1997, ss. 22–57. A. Witkowska, "Trzynastowieczne miracula św. Stanisława biskupa krakowskiego", w: taż, Sancti Miracula Peregrinationes. Wybór tekstów z lat 1974–2008, Lublin 2009, ss. 212–225. K. Skwierczyński, Recepcja idei gregoriańskich w Polsce do początku XIII wieku, Wrocław 2005, ss. 238–246. M.R. Pauk, „Kult św. Stanisława na tle innych kultów politycznych Europy Środkowej w średniowieczu”, w: Kult św. Stanisława na Śląsku (1253–2002), red. A. Pobóg-Lenartowicz, Opole 2004, ss. 31–48. |
||||||||||||||||||||||||||||||||
Metody dydaktyczne: |
Lektura i analiza tekstów źródłowych, krytyczna lektura literatury przedmiotu, dyskusja w grupie moderowana przez prowadzącego. |
||||||||||||||||||||||||||||||||
Metody i kryteria oceniania: |
Każdy z uczestników jest zobowiązany do dokładnego przeczytania tekstów źródłowych z uwzględnieniem pytań i wskazówek prowadzącego oraz zebrania informacji niezbędnych do krytyki źródła na podstawie zadanej literatury przedmiotu. Dopuszczalne są trzy nieobecności. Zaliczenie drugiej i trzeciej nieobecności wymaga napisania krótkiego eseju. Nieprzygotowanie do zajęć bądź brak aktywnego w nich udziału traktowane są tak samo jak nieobecność. O ocenie końcowej decyduje monitorowany na bieżąco aktywny i kompetentny udział w analizie tekstów oraz dyskusji na zajęciach. |
||||||||||||||||||||||||||||||||
Uwagi: |
dr Jerzy Szafranowski |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski, Wydział Fizyki.