Teoria literatury [3001-11A2TL] Rok akademicki 2023/24
Ćwiczenia, grupa nr 5

Literatura jest zgodna z częścią A sylabusa. W drugim semestrze prowadząca proponuje lekturę tekstów z profilu TA DZIWNA INSTYTUCJA ZWANA LITERATURĄ.

SEMESTR I

1. LEKTURY WSTĘPNE

A. R. Nycz, Humanistyka wczoraj i dziś (w wielkim skrócie i nie bez uproszczeń), w: jego, Kultura jako czasownik. Sondowanie nowej humanistyki, Warszawa 2017, s. 15-36.

B. A. Burzyńska, Czy teoria literatury jeszcze istnieje?, „Teksty Drugie” 2006, nr. 1-2.

2. OD CZEGO TO SIĘ WSZYSTKO ZACZĘŁO

A. W. Szkłowski, Sztuka jako chwyt, przeł. R. Łużny, w: Teoria badań literackich za granicą, red. S. Burzyńska, M.P. Markowski, Kraków 2007.

B. J. Tynianow, Fakt literacki, przeł. M. Płachecki [oraz] O ewolucji literackiej, przeł. A. Pomorski, w: jego, Fakt literacki, wyb. E. Korpała-Kirszak, Warszawa 1978.

3. A Z DRUGIEJ STRONY

A. S. Freud, Niesamowite, w: jego, Pisma psychologiczne, przeł. R. Reszke, Warszawa 1997

B. S. Freud, Dostojewski i ojcobójstwo, w: jego, Sztuki plastyczne a literatura (jego, Dzieła, t. 10), przeł. R. Reszke, Warszawa 2009.

4. GDY POJAWIA SIĘ KOPIA

A. W. Benjamin, Dzieło sztuki w dobie jego technicznej reprodukcji w: jego, Anioł historii. Eseje, szkice, fragmenty, wyb. i oprac. H. Orłowski, Poznań 1996.

5. FILOZOF POETA

A. M. Heidegger, Hölderlin i istota poezji, przeł. S. Lisiecka, w: jego, Objaśnienia do poezji Hölderlina, Warszawa 2004; także M. Heidegger, Hölderlin i istota poezji, przeł. K. Michalski, w: Teoria badań literackich za granicą. Antologia, red. S. Skwarczyńska, t. 2, cz. 2, Kraków 1981; przedr. w: Teoretycznoliterackie tematy i problemy, wyb. D. Ulicka, Warszawa 2003.

B. G. Bachelard, Fenomenologia obrazu poetyckiego, przeł. A. Tatarkiewicz, w: jego, Wyobraźnia poetycka. Wybór pism, wyb. H. Chudak, Warszawa 1975. [1957]

6. BO LICZY SIĘ PRAWDA

A. R. Ingarden, O tak zwanej „prawdzie” w literaturze, w: jego, Studia z estetyki, t. 1, Warszawa 1957; także R. Ingarden, O tak zwanej „prawdzie” w literaturze, w: jego, Szkice z filozofii literatury, Kraków 2000; przedr. w: Teoretycznoliterackie tematy i problemy, wyb. D. Ulicka, Warszawa 2003.

7. WIELKI WYBUCH I FUNKCJE

A. R. Jakobson, Poetyka w świetle językoznawstwa, przeł. K. Pomorska, w: Współczesna teoria badań literackich za granicą, oprac. H. Markiewicz, t. 2, Kraków 1976; także R. Jakobson, Poetyka w świetle językoznawstwa, przeł. K. Pomorska, w: jego, W poszukiwaniu istoty języka. Wybór pism, red. M.R. Mayenowa, t. 2, Warszawa 1989; przedr. w: Teoretycznoliterackie tematy i problemy, wyb. D. Ulicka, Warszawa 2003.

B. R. Barthes, Mit dzisiaj, w: jego, Mitologie, przeł. A. Dziadek, Warszawa 2000.

8. GDZIEŚ BYŁO INACZEJ…

A. W.K. Wimsatt, M.C. Beardsley, Błąd intencji, przeł. J. Gutorow, w: Teorie literatury XX wieku. Antologia, red. A. Burzyńska, M.P. Markowski, Kraków 2007.

9. JEDEN WIELKI

A. M. Bachtin, Problem tekstu w lingwistyce, filologii i innych naukach humanistycznych, w: jego, Estetyka twórczości słownej, przeł. D. Ulicka, Warszawa 1982; przedr. w: Teoretycznoliterackie tematy i problemy, wyb. D. Ulicka, Warszawa 2003.

B. D. Ulicka, Niektóre problemy poetyki Bachtina, „Teksty Drugie” 2001, nr.6.

10. POPRZEDNICZKA I NASTĘPCZYNI

A. P. Ricoeur, Wyjaśnianie i rozumienie, w: jego, Język, tekst, interpretacja. Wybór pism, oprac. K. Rosner, przeł. P. Graff, K. Rosner, Warszawa 1989.

B. Marcia Sa C. Schuback, Odyseusz przy maszcie, w: jej, Pochwała nicości. Eseje o hermeneutyce filozoficznej, przeł. L. Neuger, Kraków 2008.

11. WIELKI PRZEŁOM

A. J. Derrida, Struktura, znak i gra w dyskursie nauk humanistycznych, w: jego, Pismo i różnica, przeł. K. Kłosiński, Warszawa 2004.

B. P. de Man, Opór wobec teorii, przeł. M. Rusinek, w: Dekonstrukcja w badaniach literackich, red. R. Nycz, Gdańsk 2000.

12. AKCJA KOMUNIKACJA

A. W. Iser, Apelacyjna struktura tekstów. Niedookreślenie jako warunek oddziaływania prozy literackiej, przeł. W. Bialik, w: Współczesna myśl literaturoznawcza w Republice Federalnej Niemiec. Antologia, wybór, oprac. i wstęp H. Orłowski, przeł. M. Łukasiewicz, W. Bialik, M. Przybecki, Warszawa 1986; przedr. w: Teorie literatury XX wieku. Antologia, red. A. Burzyńska, M.P. Markowski, Kraków 2006; także W. Iser, Apelatywna struktura tekstów. Nieokreśloność jako warunek oddziaływania prozy literackiej, przeł. M. Łukasiewicz, „Pamiętnik Literacki” 1980, z. 1; także W. Iser, Apelatywna struktura tekstów, przeł. M. Kłańska, Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, oprac. H. Markiewicz, t. 4, cz. 1, Kraków 1996.

B. R. Ohmann, Akty mowy a definicja literatury, przeł. B. Kowalik, W. Krajka, „Pamiętnik Literacki” 1980, z. 2.

13. PRZEŁOŻYĆ KOLONIE

A. Ch. Achebe, Obraz Afryki. Rasizm w Jądrze ciemności Josepha Conrada, przeł. M. Kunz, T. Kunz, w: Sztuka interpretacji w ostatnim półwieczu, wyb., oprac. H. Markiewicz, współudział T. Walas, Kraków 2011.

B. G.Ch. Spivak, Polityka przekładu, przeł. D. Kołodziejczyk, w: Współczesne teorie przekładu, red. P. Bukowski, M. Heydel, Kraków 2009.

II SEMESTR

1. WALKA O PODMIOT

A. N.K. Miller, Arachnologie: Kobieta, tekst i krytyka, przeł. K. Kłosińska, K. Kłosiński, w: Teorie lite ratury XX wieku. Antologia, red. A. Burzyńska, M.P. Markowski, Kraków 2007.

B. J. Butler, Krytycznie Queer, przeł. A. Rzepa, „Furia Pierwsza. Zeszyty Gender Studies” 2000, nr 7; przedr. w: Teorie literatury XX wieku. Antologia, red. A. Burzyńska, M.P. Markowski, Kraków 2007.

2. DWA ZWROTY

A. H. White, Znaczenie narracyjności dla przedstawiania rzeczywistości, przeł. M. Wilczyński, w: jego, Poetyka pisarstwa historycznego, red. E. Domańska, M. Wilczyński, Kraków 2000; przedr. w: Teoretycznoliterackie tematy i problemy, wyb. D. Ulicka, Warszawa 2003.

B. P. Bourdieu, Punkt widzenia autora. Kilka ogólnych właściwości pola produkcji kulturowej, w: jego, Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego, przeł. A. Zawadzki, Kraków 2007.

3. PRZEKODOWANIA

A. J. Łotman, Problem znaczenia w tekście artystycznym, w: jego, Struktura tekstu artystycznego, przeł. A. Tanalska, Warszawa 1984; przedr. w: Teorie literatury XX wieku. Antologia, red. A. Burzyńska, M.P. Markowski, Kraków 2007. [1970]

4. INTERPRETACJA I NADINTERPRETACJA

A. Interpretacja i nadinterpretacja, red. S. Collini, przeł. T. Bieroń, Kraków 2008:

J. Culler, W obronie nadinterpretacji; U. Eco, Nadinterpretowanie tekstów; R. Rorty, Kariera pragmatysty

5. NOWE OTWARCIE

A. KOLOKWIUM Z PIERWSZEGO SEMESTRU

B. W.B. Szkłowski, Sztuka jako chwyt, przeł. R. Łużny, w: Teoria badań literackich za granicą. Antologia, opr. S. Skwarczyńska, t. 2, cz. 3, Kraków 1986; przedr. w: Teorie literatury XX wieku. Antologia, red. A. Burzyńska, M.P. Markowski, Kraków 2006.

6. PO CO SIĘ PISZE?

J.-P. Sartre, Czym jest literatura?, przeł. J. Lalewicz, w: jego, Czym jest literatura? Wybór szkiców krytycznoliterackich, wyb. A. Tatarkiewicz, Warszawa 1968. [1948]

7. PRAWO DO…

J. Derrida, Przed Prawem, przeł. J. Cutorow, w: Teorie literatury XX wieku: antologia, red. A. Burzyńska, M.P. Markowski, Kraków 2006.

8. ESTETYZACJA

A. J. Rancière, Dlaczego należało zabić Emmę Bovary? Literatura, demokracja i medycyna, przeł. J. Franczak, „Teksty Drugie” 2012, nr 4.

9. WYOBRAŹNIA, SZTUKA, SPRAWIEDLIOWŚĆ

A. M. Nussbaum, Czytać, aby żyć, przeł. A. Bielik-Robson, „Teksty Drugie” 2002, nr 1–2.

B. M. Nussbaum, Fantazja [Ciężkie czasy Karola Dickensa], przeł. I. Szymaniak i A. Puchejda w: Sztuka interpretacji w ostatnim półwieczu, t. III, wyb. i oprac. H. Markiewicz, Kraków 2011

10. KIEDY I CO SIĘ ZMIENIA

A. R. Escarpit, Literatura a społeczeństwo, przeł. J. Lalewicz, w: Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, oprac. H. Markiewicz, t. 3, Kraków 1973.

B. W. Iser, Zmienne funkcje literatury, przeł. A. Sierszulska, w: Odkrywanie modernizmu, red. R. Nycz, Kraków 1998.

11. MOWA I DYSKURS

A. M. Bachtin, Problem gatunków mowy, w: jego, Estetyka twórczości słownej, przeł. D. Ulicka, Warszawa 1986; przedr. w: Teorie literatury XX wieku. Antologia, red. A. Burzyńska, M.P. Markowski, Kraków 2007.

B. J. Kristeva, Ideologia dyskursu o literaturze, przeł. A. Milecki, w: Współczesna teoria badań literackich za granicą, oprac. H. Markiewicz, t. 4, cz. 2, Kraków 1992.

12. O FILOZOFII RAZ JESZCZE

A. M. Heidegger, Ziemia i niebo Hölderlina, w: jego, Objaśnienia do poezji Hölderlina, przeł. S. Lisiecka, Warszawa 2004.

13. GDZIE JESTEŚMY?

A. KOLOKWIUM

B. R. Ingarden, Wypadki graniczne, w: jego, O dziele literackim. Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury, przeł. M. Turowicz, Warszawa 1960.

14. POEZJA GRAMATYKI

A. R. Jakobson, Poezja gramatyki i gramatyka poezji, przeł. Z. Kloch, w: jego, W poszukiwaniu istoty języka, wyb. M. R. Mayenowa, t. 2, Warszawa 1989.

B. J. Mukařovský, Dwa studia o nazywaniu poetyckim, w: jego, Wśród znaków i struktur. Wybór szkiców, red. J. Sławiński, Warszawa 1970.

15. TO ZALEŻY OD WAS

A. S. Fish, Jak rozpoznać wiersz, gdy się go widzi, przeł. A. Grzeliński, w: jego, Interpretacja, retoryka, polityka. Eseje wybrane, red. A. Szahaj, Kraków 2002.

B. H. Markiewicz, Diabeł tkwi w anegdotach. Na marginesie książki Stanleya Fisha, „Teksty Drugie” 2003, nr 4

- wspólna analiza tekstów teoretycznych z odniesieniem do współczesnych zjawisk zarówno literackich, jak i społecznych

- w II semestrze możliwa praca w podziale na grupy

- 2 kolokwia (niekoniecznie w tradycyjnej formie)

- aktywność na zajęciach

Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Każdą kolejną nieobecność należy odrobić na dyżurze.