Kultura pogranicza

obowiązkowe

Celem zajęć jest zapoznanie studentów z problemami kultury pogranicza.

Celem zajęć jest zapoznanie studentów z problemami kultury pogranicza. W trakcie zajęć omówione zostaną następujące zagadnienia:

1. Pojęcie pogranicza i kultury pogranicza;

2. Typy pograniczy (regionalne, międzypaństwowe, międzysystemowe, międzyetniczne, międzykulturowe, religijne);

3. Pogranicza statyczne (np. międzypaństwowe) i pogranicza dynamiczne, rozproszone (np. religijne – przykład: pogranicze między Polakami i Żydami w okresie międzywojennym);

4. Asymetryczność pograniczy (np. polsko-niemieckie i niemiecko-polskie);

5. Historyczna zmiennność pograniczy i historyczna zmienność polskich pograniczy;

6. Typy dyskursu o pograniczach i na pograniczach, polskie inicjatywy związane z dyskursem pogranicznym: Stowarzyszenie „Borussia” w Olsztynie oraz Fundacja Pogranicze w Sejnach

7. Wymiar antropologiczny pogranicza: spotkanie z Innym/Obcy oraz kwestia tożsamości – religijnej, narodowej, regionalnej itp.;

8. Pogranicze wobec doświadczenia totalitaryzmu i fundamentalizmu;

9. Pojęcie regionu: Europa Środowa – Europa Środkowo-Wschodnia – Międzymorze;

10. Pogranicze polsko-niemieckie i niemiecko-polskie;

11. Pogranicze polsko-ukraińskie i ukraińsko-polskie oraz pogranicze polsko-białoruskie i białorusko-polskie;

12. Pogranicze polsko rosyjskie i rosyjsko-polskie;

13. Pogranicze polsko-litewskie i litewsko-polskie;

14. „Słabe” pogranicza polsko-czeskie (czesko-polskie) oraz polsko-słowackie (słowacko-polskie);

15. Procesualność pogranicza, zmiany kategorii dyskursu, pytania o przyszłość.

Student rozwija swoje umiejętności badawcze, uczy się samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego.

Nakład pracy studenta:

Uczestnictwo w zajęciach w sali – 30 godzin (1 ECTS)

Przygotowanie do zajęć - 30 godzin (1 ECTS)

Zalecana literatura przedmiotu:

• Antropologia kultury. Zagadnienia i wybór tekstów, Wstęp i oprac. A. Mencwel, Warszawa 2001 (wstęp, wybrane teksty)

• Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów. Wstęp i oprac. G. Godlewski, Warszawa 2003 (wstęp, wybór tekstów)

• Andrzej Mencwel: Wyobraźnia antropologiczna. Próby i studia, Warszawa 2006

• Robert Traba: Historia – przestrzeń dialogu, Warszawa 2008

• Tematy polsko-białoruskie. Historia – literatura – edukacja. Red. R. Traba, Olsztyn 2003

• Tematy polsko-niemieckie. Historia – literatura – edukacja. Red. E. i R. Traba, Olsztyn 1997

• Tematy polsko-litewskie. Historia – literatura – edukacja. Red. R. Traba, Olsztyn 1998

• Tematy polsko-ukraińskie. Historia – literatura – edukacja. Red. R. Traba, Olsztyn 2000

• Tematy żydowskie. Historia – literatura – edukacja. Red. E. i R. Traba, Olsztyn 1999

• Polacy i Rosjanie. Przezwyciężanie uprzedzeń. Red. A. de Lazari i T. Rongińska, Łódź 2006

• Ryszard Kapuściński: Ten Inny, Kraków 2006

• Krzysztof Czyżewski: Ścieżka pogranicza, Sejny [1998]

• Erwin Kruk: Warmia i Mazury, Wrocław 2003

• Jacek Kolbuszewski: Kresy, Wrocław 1999

• Andrzej Zawada: Dolny Śląsk. Ziemie spotkania, Wrocław 2002

Student po ukończeniu zajęć:

1) zna i rozumie w podstawowym stopniu ujęcia teoretyczne i metodologiczne nauk humanistycznych, przede wszystkim kulturoznawstwa (ze szczególnym uwzględnieniem jego interdyscyplinarności); rozumie ich wzajemne związki i inspiracje, posiada elementarną wiedzę na temat szkół i kierunków badawczych, z odniesieniem do dziedzictwa kulturowego oraz historycznych i współczesnych uwarunkowań społeczno-politycznych Europy Środkowo-Wschodniej (K1_W01; P6S_WG Zakres i głębia)

2) zna i rozumie w podstawowym stopniu zagadnienia dotyczące kształtowania się relacji narodowościowych i religijnych, społeczno-politycznych i gospodarczych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej (K1_W06; P6S_WG Zakres i głębia P6S_WK Kontekst/uwarunkowania, skutki)

3) zna i rozumie w podstawowym stopniu szeroko rozumiany kontekst interkulturowy; ma wiedzę o człowieku jako podmiocie konstruującym struktury społeczne i wytwory kulturowe, ma świadomość zasad ich funkcjonowania i wynikających stąd różnic w postrzeganiu życia społecznego przez przedstawicieli różnych narodowości, grup ideologicznych i wyznaniowych oraz różnie rozumianych mniejszości (K1_W07; P6S_WG Zakres i głębia P6S_WK Kontekst/uwarunkowania, skutki)

4) potrafi rozwijać swoje umiejętności badawcze, samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego; umiejętnie formułować myśli, prezentować wyniki badań w postaci wypowiedzi ustnej lub pisemnej (różnego typu) (K1_U03; P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)

5) potrafi samodzielnie przygotować wypowiedź pisemną i ustną, w języku polskim i obcym, na wybrane tematy z zakresu teorii kultury oraz problematyki krajów regionu (kultura, polityczne, społeczne i gospodarcze źródła, konsekwencje i konteksty zjawisk kulturowych, literatura i język jako media i świadectwa kultury, media audiowizualne i elektroniczne, relacje i więzi społeczne i religijne etc.). prezentować wyniki swojej pracy na forum grupy (K1_U08; P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)

6) jest gotów do efektywnego komunikowania się i życia w społeczeństwie, w tym również w społeczeństwie odmiennym kulturowo od własnego, podejmowania pracy w grupie, radzenia sobie w typowych sytuacjach zawodowych, do weryfikacji swoich poglądów na drodze rzeczowej dyskusji oraz oceny posiadanej wiedzy (K1_K02; P6S_KK)

7) jest gotów do uczestniczenia w życiu kulturalnym i korzystania z jego różnorodnych form (K1_K05; P6S_KR)

Warunkiem dopuszczenia do zaliczenia przedmiotu jest obowiązkowa obecność na zajęciach zgodnie ze Szczegółowymi zasadami studiowania na Wydziale Lingwistyki Stosowanej (uchwała nr 114 Rady Wydziału LS z dnia 19.12.2017 r.).

Zajęcia prowadzone będą w formie dyskusji na temat zadanych lektur lub materiału zaprezentowanego przez prowadzącego w formie prezentacji.

Przewidziana jest także praca pisemna (3-6 s.) na temat zadany przez prowadzącego.

Ostateczny termin składania pracy pisemnej stanowi data wyznaczona przez prowadzącego na

pierwszych lub drugich zajęciach. Osoby nieobecne na tych zajęciach zobowiązane są do zasięgnięcia informacji u prowadzącego zajęcia.

Na końcową ocenę składają się:

Merytoryczny udział w zajęciach (50%).

Praca pisemna lub prezentacja na temat wyznaczony przez prowadzącego zajęcia (50%).

Skala ocen:

0%-49% - 2

50%-60% - 3

61%-70% - 3+

71%-80% - 4

81%-90% - 4+

91%-100% - 5

Dodatkowa wiedza - 5+