Wstęp do technik i terminologii sztuk plastycznych

obowiązkowe

Wykład jest prezentacją podstawowej wiedzy i terminologii w zakresie technik malarstwa, rysunku, grafiki i rzeźby.

Wykład dedykowany Studentom I roku stanowi przegląd podstawowej wiedzy na temat terminologii i technik sztuk plastycznych w historycznym ujęciu ich rozwoju.

Prezentowane są szczegóły technologiczne (np. pigmenty, spoiwa, narzędzia i metody pracy), jak i tradycja artystyczna wykorzystywania omawianych technik, technologii i osiągnięć od starożytności po czasy współczesne.

Na wykładzie omówione zostaną następujące zagadnienia:

1. Wstęp. Dawna edukacja artystyczna.

2. Początki malarstwa - mozaiki, iluminacje manuskryptów, witraże.

3. Pigmenty i malarstwo temperowe.

4. Początki malarstwa olejnego.

5. Malarstwo olejne.

6. Malarstwo ścienne, pastel, akwarela, gwasz

7. Rysunek.

8. Techniki graficzne.

9. Materiały rzeźbiarskie.

10. Rzeźba kamienna.

11. Rzeźba drewniana.

12. Rzeźba odlewana.

13. Stiuk i scagliola.

14. Rzeźby ceramiczne, woskowe, z kości słoniowej.

15. Wybrane zagadnienia konserwatorskie.

Malarstwo:

Materiały i techniki

Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Wydanie nowe, 1996

Carmen Bambach, Drawing and Painting in the Italian Renaissance Workshop. Theory and Practice from the Thirteenth to the Sixteenth Century, 1999

Grażyna Bastek, Warsztaty weneckie w drugiej połowie XV i w XVI wieku. Bellini, Giorgione, Tycjan, Tintoretto, 2013

Serenissima. Światło Wenecji. Dzieła mistrzów weneckich XIV-XVIII wieku ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie w świetle nowych badań technologicznych, historycznych i prac konserwatorskich, kat. wyst. pod. red. G. Bastek i G. Janczarskiego, Warszawa 1999

David Bomford et al., Art in the Making: Italian Painting Before 1400, 1989

David Bomford, Art in Making: Rembrandt, 1988

Charles Brown, Making and Meaning, Rubens’s Landscapes, 1996

Eve Borsook, The Mural Painters of Tuscany: from Cimabue to Andrea del Sarto, 1980

Spike Bucklow, The Alchemy of Paint, London, 2009

Cennino Cennini, The Craftsman’s Handbook, red. D.V. Thompson

Jill Dunkerton et al., Giotto to Dürer. Early Renaissance Painting in the National Gallery, 1991

Marcia Hall, Color and Meaning: Practice and Theory in Renaissance Painting, CUP, 1992

Paul Hills, The Light of Early Italian Painting, 1987

Julius Held, The Oil Sketches of Peter Paul Rubens, 1979

Paul Hills, Venetian Colour, 1999

Andrzej Kozieł, Jak wyglądała i funkcjonowała malarska pracownia Michaela Willmanna, [w:] idem, Michael Willmann i jego malarska pracownia, 2013, s. 72-131

Tytus Sawicki, Konserwacja malowideł ściennych: problemy estetyczne : historia, teoria, praktyka, 2010

Danuta Stępień, Tempera żółtkowa jako technika w malarstwie sztalugowym, według dawnych przekazów i twórczości wybranych współczesnych artystów, 2010

Giorgio Vasari, Vasari on Technique, ed. L. Maclehose.

Antoni Ziemba, Sztuka Burgundii i Niderlandów 1380–1500, tom II: Niderlandzkie malarstwo tablicowe 1430–1500, 2011

Krystyna Zwolińska, Podręczna technologia malarstwa, 1997

Rysunek:

Frances Ames-Lewis, Drawing in Early Renaissance Italy, 1981

Carmen Bambach, Drawing and Painting in the Italian Renaissance Workshop. Theory and Practice from the Thirteenth to the Sixteenth Century, 1999

Jordi Catafal, Clara Oliva, Techniki graficzne, konsult. i uzup. tekstu Jolanta Talbierska, Warszawa 2004.

Charles de Tolnay, History and Technique of Old Master-Drawings, 1943

Trudy Friend, Rysunek i malarstwo : najważniejsze technik : podręcznik, 2010.

Joseph Meder, The Mastery of Drawing, tłum. W. Ames, 1923, 1978

K.T. Parker, Catalogue of the collection of drawings in the Ashmolean Museum, tom II, 1956

José M. Parramón, Rysunek artystyczny : historia, pracownia, materiały, techniki, tematy, teoria i praktyka, 1993

David Rosand, Drawing Acts, 2002

Ray Smith, Tajemnice warsztatu artysty : malarstwo, rysunek, grafika artystyczna, narzędzia, techniki, materiały, 1994

Władysław Sobucki, Elżbieta Jeżewska, Wiedza o papierze dla konserwatorow zbiorow, 2015

Disegno – rysunek u źródeł sztuki nowożytnej, red. Tadeusz Żuchowski, Sebastian Dudzik, 2001

Ryciny:

Clifford Ackley, Printmaking in the Age of Rembrandt, 1981

Stephen Bann, Parallel Lines: Printmakers, Painters and Photographers in Nineteenth-Century France, 2001

Michael Bury, The Print in Italy 1550-1620, 2001

M.B. Cohn, Old Master Prints and Drawings: A Guide to Preservation and Conservation, 1997

David Freedberg, Dutch Landscape Prints of the Seventeenth Century, 1980

Bamber Gascoigne, How to Identify Prints: A Complete Guide to Manual and Mechanical Processes from Woodcut to Inkjet, 2004

Antony Griffiths, Prints and Printmaking: An Introduction to the Materials and Techniques, 1980 (wraz z późniejszymi wydaniami)

Antony Griffiths, The Print Before Photography: An introduction to European Printmaking 1550 – 1820, 2016

Krzysztof Krużel, Wśród starych rycin. Wybrane zagadnienia analizy formalnej dawnej grafiki, 1999

Susan Lambert, Prints: Art and Techniques, 2001

David Landau, Peter Parshall, The Renaissance Print, 1994

Peter Parshall and R. Schoch, Origins of European Printmaking: Fifteenth-Century Woodcuts and Their Public, 2005

Ad Stijnman, Engraving and Etching 1400-2000: A History of the Development of Manual Intaglio Printmaking Processes, 2012

Hanna Widacka, Miedzioryt punktowany i jego mistrzowie, „Gazeta Antykwaryczna”, 1999, nr 2, s. 17-20

Hanna Widacka, Akwatinta i jej mistrzowie, „Gazeta Antykwaryczna”, 1999, nr 4, s. 29-33

Hanna Widacka, Mezzotinta i jej mistrzowie, „Gazeta Antykwaryczna”, 1999, Nr 6, s. 18-22

Krzysztof Krużel, Wśród starych rycin. Wybrane zagadnienia analizy formalnej dawnej grafiki, 1999

Rzeźba:

Victoria Avery, Vulcan's Forge in Venus' City, 2011

Andreas Blühm, The Colour of Sculpture 1840-1910, 1996

Josepmaria T. Camí, Jacinto Santamera, Sztuka rzeźbienia w drewnie, 1998

Penelope Curtis, Sculpture 1900-1945, 1999

Małgorzata Dubrowska i Andrzej Sołtan, Brązownictwo warszawskie w XIX i XX wieku : od Norblina do Łopieńskich, 1999

Małgorzata Dygas-Konopacka, Rzeźba w kamieniu, 2011

Albert Elsen, Pioneers of Modern Sculpture, 1973

David Finn, How to Look at Sculpture, 1989

Tom Flynn, The Body in Sculpture, 1998

Jackie Heuman ed., From Marble to Chocolate, 1995

Rudolf Wittkower, Sculpture: Processes and Principles, 1977

Bruce Boucher, Earth and Fire: Italian Terracotta Sculpture from Donatello to Canova, 2002

Benvenuto Cellini, The Treatises of Benvenuto Cellini on Goldsmithing and Sculpture, tłum. C.R. Ashbee, 1967

Malvina Hoffman, Sculpture Inside and Out, 1939

Konstanty Kalinowski, Warsztat barokowego rzeźbiarza, „Artium Quaestiones”, 1995 (7), s. 103-140

Michał Kurzej, Jan Wolff : monografia architekta w świetle analizy prefabrykowanych elementów dekoracji sztukatorskich, 2009

Irving Lavin,’Bozzetti and Modelli: Notes on Sculptural Procedure from the Early Renaissance through Bernini’, 1964

Materiał rzeźby. Między techniką i semantyką, red. Aleksandra Lipińska, 2009

Luciano Mannoni, Tiziano Mannoni, Marble: The History of Culture, 1985

Peta Motture, Large Bronzes in the Renaissance, 2003

Nicolas Penny, The Materials of Sculpture, 1993

Alex Potts, The Sculptural Imaginatio: Figurative, Modernist, Minimalist, 2000

Jack Rich, The Materials and Methods of Sculpture, 1974

Stucco and plasterwork [w:] The Dictionary of Art, red. J. Turner, t. 29, 1998, s. 812-846

The making of sculpture. The materials and techniques of European sculpture, red. Marjorie Trusted, 2007

Arkadiusz Wagner, Warsztat rzeźbiarski Chrystiana Bernarda Schmidta na Warmii, 2007

Zbigniew Wolski, Sztukatorstwo, 1992

Inne techniki:

Michał Gradowski, Dawne Złotnictwo: technika i terminologia, 1984

Aleksander Hrebeniuk, Witraże-mozaiki: sztuka barwnych szkieł i kamyków : technika witraży: średniowieczne mariackie witraże, Wyspiański w witrażach, sztuka mozaikowa, mozaiki w kościele O.O. Jezuitów w Krakowie, 1938

Witraże w obiektach zabytkowych : między konserwacją a sztuką współczesną, red. Joanna Budyn-Kamykowska, 2009

Dawne i nowsze odlewnictwo w Polsce : wyroby żeliwne i inne, oprac. red. Katarzyna Kluczwajd, 2011

Bernard C. Middleton, A History of English Craft Bookbinding Technique, 2008

Józef Szymański, Nauki pomocnicze historii, 2010

K_W02:

zna podstawową terminologię historyczno-artystyczną dotyczącą dzieł sztuki, w szczególności w zakresie technik, materiałów, funkcji, datowania, warunków przechowywania

K_W03:

ma uporządkowaną wiedzę ogólną z zakresu historii sztuki, obejmującą dzieje, teorię i metodologię dyscypliny

K_W10:

zna terminologię z zakresu teorii i praktyki malarskiej, rysunkowej, graficznej, rzeźbiarskiej, złotniczej i ceramicznej

K_W11:

ma podstawową wiedzę o technikach i technologii malarstwa (w tym malarstwa ściennego, tablicowego, sztalugowego, książkowego oraz mozaiki), rysunku, grafiki, rzeźby, złotnictwa i ceramiki

Egzamin pisemny