Historia sztuki starożytnej

obowiązkowe

Wykład poświęcony jest sztuce starożytnej – greckiej, hellenistycznej i rzymskiej, z uwzględnieniem sztuki egejskiej, egipskiej i orientalnej w stopniu potrzebnym do zrozumienia jej wpływów na sztukę Greków i Rzymian (np. zjawisko egiptomanii w Rzymie). Przedmiotem wykładu będą przede wszystkim: architektura, rzeźba i malarstwo, ze szczególnym uwzględnieniem kompleksów architektonicznych i dzieł sztuki starożytnej, które istotnie wpłynęły na estetykę nowożytną.

W trakcie wykładu słuchacze poznają zagadnienia o pierwszorzędnym znaczeniu dla zrozumienia dziejów sztuki starożytnej w perspektywie historycznej.

1. Świat śródziemnomorski jako fenomen geograficzny, historyczny i kulturowy.

2. Świat śródziemnomorski i odkrywanie antyku (czyli Winckelmann i inni).

3. Sztuka egejska jako koiné epoki brązu wschodniej części Śródziemnomorza.

4. Kształtowanie się sztuki greckiej – archaiczne początki.

5. Rzeźba grecka od Fidiasza do Lizypa – szukanie ideału.

6. Rzeźba hellenistyczna – dynamika i patetyzm.

7. Porządki architektoniczne i architektura sakralna miast greckich; sanktuaria panhelleńskie (Akropolis Ateńska, Delfy, Olimpia).

8. Architektura cywilna miast greckich w dobie demokracji.

9. Grecka i hellenistyczna sztuka i architektura nagrobna.

10. Pergamon i Aleksandria – stolice hellenistycznych imperiów.

11. Grecka ceramika i malarstwo wazowe.

12. Terakoty, gliptyka i inne małe formy.

13. Sztuka etruska; sztuka grecka Megale Hellas.

14. Początki sztuki rzymskiej.

15. Rzymska architektura sakralna doby Republiki.

16. Rzymska architektura sakralna w okresie cesarstwa.

17. Miasto rzymskie i budowle użyteczności publicznej.

18. Pompeje jako model rzymskiego miasta?

19. Domy, wille i pałace.

20. Dekoracja wnętrz – malowidła i mozaiki.

21. Rzym i potęga obrazów – sztuki wizualne czasów Augusta.

22. Opera nobilia i „rzymska” rzeźba mitologiczna

23. Rzymska sztuka portretowa w okresie republiki i cesarstwa.

24. Relief historyczny i propaganda cesarska.

25. Rzymska sztuka honoryfikacyjna (łuki triumfalne i kolumny) w okresie cesarstwa.

26. Rzymska sztuka nagrobna I (grobowce).

27. Rzymska sztuka nagrobna II (urny i sarkofagi).

28. Rzym i Konstantynopol – stolice cesarstwa.

29. Sztuka późnantyczna I.

30. Sztuka późnoantyczna II.

• J. Boardman, Sztuka grecka, Toruń 1999

• T. Hölscher, Sztuka rzymska: język obrazowy jako system semantyczny, Poznań 2011

• E. Jastrzębowska, Podziemia antycznego Rzymu, Poznań-Gniezno 2014

• W. Koch, Style w architekturze, Warszawa 1996

• T. Mikocki, Antyczna gliptyka i portret gliptyczny. Technika, terminologia, ikonografia i ikonologia, Menader 1992, 309-322

• T. Mikocki, Zgodna, pobożna, płodna, skromna, piękna..Propaganda cnót żeńskich w sztuce rzymskiej, Wrocław 1997

• W. Müller-Wiener, Greckie budownictwo antyczne, 2004

• M. Nowicka, Malarstwo antyczne: zarys, Warszawa 1985

• J.A. Ostrowski, Słownik artystóo starożytności: architektura, rzeźba, malarstwo, rzemiosło artystyczne,

• J.A. Ostrowski, Starożytny Rzym. Polityka i sztuka, Warszawa-Kraków 1999

• E. Papuci-Władyka, Sztuka starożytnej Grecji, Warszawa-Kraków 2001

• Sadurska, Archeologia starożytnego Rzymu, vol. 1-2, Warszawa

• P. Zanker, August i potęga obrazów, Poznań 1999

• P. Veyne, Imperium grecko-rzymskie, Kęty 2008

• P. Veyne (red.), Historia życia prywatnego, t. 1, Wrocław 2005

Student po ukończeniu zajęć i zaliczeniu egzaminu:

• ma uporządkowaną wiedzę ogólną z zakresu historii sztuki starożytnej, z uwzględnieniem dziejów jej badań oraz teorii badawczych (K_W03);

• ma podstawową wiedzę o powiązaniach historii sztuki starożytnej z innymi dziedzinami nauki zwłaszcza historią oraz wiedzą o kulturze na przestrzeni dziejów (K_W16);

• ma świadomość kompleksowej natury języka oraz jego złożoności i historycznej zmienności jego znaczeń w kontekście badań z zakresu historii sztuki starożytnej (K_W18);

• potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami historii sztuki starożytnej w typowych sytuacjach profesjonalnych (K_U03).

EGZAMIN PISEMNY (rozpoznawanie zabytków i umiejętność ich interpretacji) - w postaci testu on-line przeprowadzonego na platformie Kampus