Historia literatury litewskiej 2

obowiązkowe

Znajomość języka litewskiego w stopniu umożliwiającym lekturę litewskich tekstów literackich i naukowych.

Zaliczony kurs „Historia literatury litewskiej 1 (do 1918 roku)”.

w sali

Celem kursu jest zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami z zakresu historii współczesnej literatury litewskiej (XX-XXI wiek), prezentacja najważniejszych twórców i najistotniejszych tekstów tego okresu. Zajęcia stanowią kontynuację kursu „Historia literatury litewskiej 1”, który obejmuje literaturę litewską do przełomu XIX i XX wieku. Poruszana na zajęciach problematyka uwzględnia m.in. tradycje literackie, próby modernizacji, postawy literackie wobec przemian historyczno-społecznych, życie literackie na emigracji oraz rozwój form narracyjnych w niepodległej Litwie.

Celem kursu jest zapoznanie studentów z historią współczesnej literatury litewskiej poprzez omówienie podstawowych zagadnień jej dotyczących, takich jak m.in.: wpływ odzyskania niepodległości na twórczość literacką, pisarze litewscy a hasła walki o sprawiedliwość społeczną i prawa narodu litewskiego, kierunki modernistyczne, nurt psychologiczny, symbolizm (V. Mykolaitis-Putinas, B. Sruoga), impresjonizm, neoromantyzm (S. Nėris, A. Miškinis, J. Aistis, B. Brazdžionis), tradycje epickie (J. Tumas-Vaižgantas, V. Krėvė, A. Vienuolis), awangarda (K. Binkis, J. Žlabys-Žengė), modernizacja narracji realistycznej (J. Savickis, I. Šeinius), postawy literackie wobec okupacji sowieckiej, literatura lagrowa i łagrowa, twórczość partyzantów (B. Sruoga, D. Grinkevičiūtė, B. Krivickas, L. Baliukevičius-Dzūkas), życie literackie i najwybitniejsze dzieła literackie na emigracji (A. Mackus, H. Nagys, A. Nyka-Niliūnas, A. Škėma, M. Katiliškis), sytuacja literatury litewskiej i jej zmiany w okresie radzieckim, próby odnowy języka poetyckiego (J. Marcinkevičius, J. Vaičiūnaite, V. Bložė, M. Martinaitis, S. Geda, T. Venclova), rozwój form narracyjnych (I. Meras) i wersje socjokulturowej sowieckiej przestrzeni w prozie (J. Aputis, R. Granauskas, B. Radzevičius), literatura a ruch niepodległościowy na początku lat 90., próby powieści postmodernistycznej.

Studenci zapoznają się z najważniejszymi dokonaniami twórczymi pisarzy litewskich oraz problematyką literatury litewskiej XX wieku poprzez czytanie, analizy i interpretacje wybranych tekstów literackich.

Szacunkowa, całkowita liczba godzin, które student musi przeznaczyć na osiągnięcie zdefiniowanych dla przedmiotu efektów uczenia się:

konwersatorium – 60 godz.,

samodzielne przygotowywanie się do zajęć – 60 godz.,

konsultacje dot. pracy pisemnej i przygotowanie pracy – 30 godz.,

przygotowanie się do egzaminu końcowego – 30 godz.

RAZEM = 180 godzin.

1-2. Polityczno-kulturalna panorama Litwy lat 1918-1940.

3. Juozas Tumas-Vaižgantas i jego antropologia kultury

– J. Tumas-Vaižgantas, Dėdės ir dėdienės (fragment).

4. Struktura wspólnoty wiejskiej w prozie Vincasa Krėvė

– V. Krėvė, Bedievis (fragment).

5. Jednostka i wspólnota w prozie Antanasa Vienuolisa – aspekt społeczny i psychologiczny

– A. Vienuolis, Paskenduolė (fragment).

6. Pierwsze próby modernizowania prozy: poetyka impresjonistyczna i awangardowa (Ignas Šeinius i Jurgis Savickis).

– J. Savickis, Kova, Fleita (opowiadania).

– I. Šeinius, Kuprelis (fragment).

7. „Dalej od Maironisa“. Pierwsza fala nowoczesnej poezji – liryka symbolistyczna (Balys Sruoga, Vincas Mykolaitis-Putinas – wybór wierszy).

8. Pierwsza fala awangardy – „Keturi vėjai” (Kazys Binkis)

– K. Binkis, J. Žlabys-Žengė - wybór wierszy

9. Kierunki rozwoju dramatu w międzywojniu – Balys Sruoga, Vincas Krėvė, Kazys Binkis

– K. Binkis, Generalinė repeticija.

10. Vincas Mykolaitis-Putinas i powieść "Altorių šešėly"

– V. Mykolaitis-Putinas, W cieniu ołtarzy.

11. Społeczno-kulturowe konteksty czwartego dziesięciolecia: kulturowe programy neoromantyków i „Trzeciego Frontu” („Trečias frontas“)

12-13. Liryka wyznaniowa Jonasa Aistisa, Antanasa Miškinisa, Salomėji Nėris, Bernardasa Brazdžionisa – wybór wierszy.

14. Przesłanki do powstania literatury emigracyjnej i najważniejsze pokolenia poetów – krąg antologii „Žemė” (žemininkai) i „bez ziemi” (bežemiai)

– V. Mačernis, K. Bradūnas, A. Nyka-Niliūnas, H. Nagys, L. Sutema, A. Mackus – wybór wierszy.

15. Kierunki rozwoju prozy emigracyjnej

– A. Škėma, Balta drobulė (fragmenty)

16. Literatura i okupacja sowiecka.

– E. Mieželaitis, Człowiek (wybór).

17. Reakcja literatury na okupację i II wojnę światową: historia dzieła jako przykład społeczno-kulturalnej sytuacji w okresie powojennym ("Baltaragio malūnas" Kazysa Boruty)

– K. Boruta, Młyn Bałtaragisa.

18-19. Literatura partyzantów, zesłańców, lagrowa i łagrowa: problematyka literatury dokumentarnej w kontekście katastrof połowy XX w.

– B. Sruoga, Las bogów.

– D. Grinkevičiūtė, Litwini nad Morzem Łaptiewów.

– L. Baliukevičius, Dziennik partyzanta „Dzūkasa“.

– E. Baliutytė, Formy samoświadomości w litewskiej literaturze dokumentu osobistego, [w:] Zranieni przez czas. Współczesna literatura litewska, opr. i wstęp D. Mitaitė, J. Sprindytė, przekład I. Korybut-Daszkiewicz, J. Tabor, Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 2011, s. 134-151.

20. Okres „odwilży“ i stabilizacji: poetycki program powrotu jednostki do kultury (Justinas Marcinkevičius, Janina Degutytė – wybór wierszy).

21. Modernizacja poezji (Marcelijus Martinaitis, Sigitas Geda, Vytautas P. Bložė – wybór wierszy).

22. Paradygmat nowoczesnej kultury miejskiej (Judita Vaičiūnaitė, Tomas Venclova – wybór wierszy).

23-24. Kierunki modernizacji prozy (Juozas Aputis, Bronius Radzevičius, Icchokas Meras, Bitė Vilimaitė, Romualdas Granauskas)

– R. Granauskas, Ofiara z byka.

– I. Meras, Gra o życie.

– D. Striogaitė, Proza, której czas nie pokona, [w:] Zranieni przez czas. Współczesna literatura litewska, opr. i wstęp D. Mitaitė, J. Sprindytė, przekład I. Korybut-Daszkiewicz, J. Tabor, Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 2011, s. 217-232.

25. Spokojni buntownicy (Antanas A. Jonynas, G. Patackas, Kornelijus Platelis, Nijolė Miliauskaitė, Donaldas Kajokas – wybór wierszy).

26. Ironiczne wersje postaw w czasach radzieckich i okresie jego krytycznego wartościowania w prozie (Saulius Šaltenis, Juozas Erlickas, Jurgis Kunčinas, Ričardas Gavelis – wybór).

27. Debiuty ostatniego dziesięciolecia XX w.: prowokacje wobec tradycji (Sigitas Parulskis, Aidas Marčėnas, Jurga Ivanauskaitė – wybór).

Po ukończeniu przedmiotu student:

WIEDZA

- wymienia i definiuje podstawowe zjawiska, kategorie

i prądy w historii współczesnej literatury litewskiej;

- zna elementarną terminologię historycznoliteracką związaną

z procesem rozwoju literatury litewskiej, z uwzględnieniem perspektywy komparatystycznej i kulturowej;

- zna w zakresie podstawowym wybranych twórców współczesnej literatury litewskiej i ich najbardziej reprezentatywne dzieła;

- zna rolę refleksji literaturoznawczej w kształtowaniu kultury

UMIEJĘTNOŚCI

- czyta, interpretuje i analizuje teksty literackie za pomocą właściwych metod nauki o literaturze, uwzględniając kontekst historyczny i kulturowy;

- posiada umiejętność wyciągania wniosków, dyskutowania, formułowania sądów i argumentacji nt. dzieł nowożytnej litewskiej literatury, a także prezentowania ich w formie pisemnej;

- potrafi krytycznie spojrzeć na proces historycznoliteracki;

- posługuje się pojęciami i ujęciami teoretycznymi właściwymi dla literaturoznawstwa.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

- integruje wiedzę o literaturze litewskiej z wcześniej zdobytą wiedzą z zakresu historii literatury i kultury europejskiej;

- rozumie potrzebę aktywnego uczestniczenia w zdobywaniu wiedzy humanistycznej, w kształtowaniu własnej osobowości i formowaniu postaw inteligenckich.

Egzamin końcowy, do którego student jest dopuszczony pod warunkiem uzyskania zaliczeń semestralnych.

Warunki uzyskania zaliczeń semestralnych:

a) kontrola obecności (student ma prawo do 2 nieusprawiedliwionych nieobecności w semestrze, każda kolejna nieobecność musi być zaliczona w sposób uzgodniony z prowadzącym; nieobecność na 50 proc. zajęć wyklucza przystąpienie do egzaminu);

b) aktywny udział w dyskusjach;

c) systematyczne przygotowywanie się do zajęć (lektura tekstów obowiązkowych i wskazywanych przez prowadzącego);

d) pozytywna ocena z pracy rocznej z zakresu nowożytnej literatury litewskiej.

Ustny egzamin końcowy, do którego student jest dopuszczony pod warunkiem uzyskania zaliczeń semestralnych.

w sali