Historia krajów bałtyckich

obowiązkowe

Podstawowa wiedza historyczna wynikająca ze zdania egzaminu maturalnego.

Osiągnięcie przez studenta zdefiniowanych dla przedmiotu efektów kształcenia wspomoże udział w kursach „Wiedza o krajach bałtyckich” oraz „Źródła tradycji krajów bałtyckich”.

w sali

Cykl wykładów ukazujący w zarysie dzieje 2 krajów nadbałtyckich, Litwy oraz Łotwy, od czasów plemiennych do współczesności. Studenci zdobywają wiedzę dotyczącą omawianych zagadnień, a w trakcie wykładów wykorzystywane są m.in. materiały źródłowe ilustrujące omawianą problematykę.

Wykład ma za zadanie zapoznać studentów z procesem historycznym przebiegającym na ziemiach Bałtów od schyłku średniowiecza aż po czasy współczesne. W jego trakcie wykładowca zwraca uwagę na zasadnicze zjawiska świadczące o dwutorowym przebiegu procesu państwowotwórczego na ziemiach ludów bałtyckich: z jednej strony - zjednoczone przez Mendoga plemiona litewskie utworzyły własne państwo, które w następnych wiekach po unii z Polską współtworzyło federacyjną Rzeczpospolitą; z drugiej strony - na ziemiach bałtyckich sąsiadów Litwy od XIII wieku rozciągały się państwa zakonne utworzone w wyniku ekspansji Europy Zachodniej na wschodnim pobrzeżu Bałtyku, które zmajoryzowały na długie wieki plemiona łotewskie, zaś plemię Prusów starły z kart historii.

I. Podręczniki

1. Historia Litwy, red. Eidintas A., Bumblauskas A., Kulakauskas A., Tamošaitis M., Wyd. Eugrimas 2013

2. History of Latvia, red. Bleiere D., Butulis I., Feldmanis I., Stranga A., Zunda A., Riga 2014

3. Łossowski P., Litwa, Warszawa 2001

4. Ochmański J., Historia Litwy, Wrocław 1990

II. Materiały źródłowe wskazane przez wykładowcę i analizowane podczas kursu.

III. Mapy

Latvijas vēstures atlants

Lietuvos istorijos atlasas

IV. 2 monografie wybrane przez studenta z podanego przez wykładowcę zestawu lektur dotyczących problematyki dziejów krajów nadbałtyckich od średniowiecza aż do czasów współczesnych. W zestawie m. in.:

1. Aleksandravičius E., Kulakauskas A., Pod władzą carów. Litwa XIX wieku, Kraków 2003

2. Błaszczyk G., Dzieje stosunków polsko-litewskich od czasów najdawniejszych do współczesności, T. I: Trudne początki, Poznań 1998

3. Błaszczyk G., Dzieje stosunków polsko-litewskich od czasów najdawniejszych do współczesności, T. II: Od Krewa do Lublina, Poznań 2007

4. Bumblauskas A., Wielkie księstwo litewskie. Wspólna historia, podzielona pamięć, Warszawa 2013

5. Chrystianizacja Litwy, red. J. Kłoczowski. Kraków 1987

6. Froese W., Historia państw i narodów Morza Bałtyckiego, Warszawa 2007

7. Halecki O., Dzieje unii jagiellońskiej, T. I-II, Kraków 1918-1920

8. Janicki A., Łaszczkowski M., Jēkabsons Ē., Polentechnikum, Warszawa 2012

9. Kasekamp A., Historia Państw Bałtyckich, Warszawa 2013

10. Kosman M., Zmierzch Perkuna, czyli ostatni poganie nad Bałtykiem, Warszawa 1981

11. Litwa w epoce Wazów, red. W. Kriegseisen i A. Rachuba, Warszawa 2006

12. Łossowski P., Kraje bałtyckie w latach przełomu 1934-1944, Warszawa 2005

13. Łowmiański H., Studia nad dziejami Wielkiego Księstwa Litewskiego, Poznań 1983

14. Motyka G., Wnuk R., Stryjek T., Baran A., Wojna po wojnie, Gdańsk- Warszawa 2012

15. Ochmański J., Litewski ruch narodowo-kulturalny w XIX wieku (do 1890 r.), Białystok 1965

16. Paluszyński T., Walka o niepodległość Łotwy 1914-1921, Warszawa 1999

17. Romanowski A., Pozytywizm na Litwie, Kraków 2003

18. Snyder T., Rekonstrukcja narodów. Polska, Ukraina, Litwa, Białoruś 1569-1999, Sejny 2006

19. Sozański J., Prawa mniejszości narodowych w niepodległej Litwie, Łotwy i Estonii, Warszawa 2004

20. Topolska M. B., Społeczeństwo i kultura w Wielkim Księstwie Litewskim od XV do XVIII wieku, Poznań – Zielona Góra 2002

21. Zajas K., Nieobecna kultura. Przypadek Inflant Polskich, Kraków 2008

22. Zieliński J., Instytucjonalizacja przemian ustrojowych na Litwie, Łotwie i w Estonii, (Międzynarodowoprawny zarys porównawczy sytuacji w latach 1918-1940 oraz 1990-1996) Scholar, Warszawa 1998

V. 1 publikacja wybrana przez studenta z podanego przez wykładowcę zestawu lektur z gatunku literatury pięknej, reportażu, biografii, uwzględniających kontekst historyczny krajów bałtyckich. W zestawie m. in.:

1. Dobyczin L., Miasto En, Czytelnik 1999

2. Inflanty, Inflanty. Wspomnienia rodzinne Rysarda Manteuffla-Szoege, opr. Z. Szopinski, Warszawa 1991

3. Kalniete S., W butach do tańca przez syberyjskie śniegi, Kraków 2015

4. Kurzem M., Maskotka, Wyd. Replika 2008

5. Sabaliauskaitė K., Silva Rerum, Znak 2008

6. Sruoga B., Las bogów, Muzeum Stutthof w Sztutowie 2013

7. Vanagaitė R., Zuroff E., Nasi. Podróżując z wrogiem, Warszawa 2017

8. Venclova T., Opisać Wilno, Warszawa 2006

Po ukończeniu kursu student:

(WIEDZA)

- wymienia najistotniejsze fakty z dziejów Litwy i Łotwy;

- podaje poprawną chronologię podstawowych zjawisk politycznych, gospodarczych i społecznych w dziejach Litwy i Łotwy;

- charakteryzuje procesy tworzenia się państw i narodów Litwy i Łotwy, wskazując czynniki mające wpływ na odmienny przebieg tych procesów;

(UMIEJĘTNOŚCI)

- efektywnie korzysta z opracowań historycznych;

- analizuje nieskomplikowane materiały źródłowe;

(KOMPETENCJE SPOŁECZNE)

- integruje wiedzę historyczną nabytą podczas kursu z wcześniejszą wiedzą z zakresu historii Polski i historii powszechnej oraz z zakresu historii kultury.

Kontrola obecności (student ma prawo do 2 nieobecności w semestrze, każda kolejna nieobecność musi być zaliczona w sposób wcześniej uzgodniony z prowadzącym), aktywny udział w zajęciach. Nieobecność na 50 proc. zajęć wyklucza dopuszczenie do egzaminu.

Końcowy egzamin ustny, podczas którego ocenie podlega wiedza nabyta przez studenta podczas wykładu oraz podczas samodzielnej lektury podręczników i wybranych monografii z zakresu szeroko rozumianej problematyki historycznej regionu. Poza podręcznikami w trakcie roku akademickiego student powinien przeczytać 2 monografie z zakresu historii krajów bałtyckich wybrane dowolnie spośród zestawu lektur podanego przez wykładowcę (jedno z 3 pytań egzaminacyjnych dotyczy deklarowanej lektury).

Przedmiot kończy się egzaminem ustnym.

nie dotyczy