Funkcjonalny opis języka

obowiązkowe

zaliczenie I semestru studiów na kierunku logopedia ogólna i kliniczna

w sali

Przedmiot ma za zadanie zapoznać studenta z system fonologicznym współczesnej polszczyzny oraz jego rolą w opisie pozostałych podsystemów języka. Pojęcia opisu fonologicznego, tj. fonem, warianty fonemu, cechy dystynktywne, opozycja fonologiczna czy neutralizacja opozycji, omawiane są z uwzględnieniem specyfiki pracy logopedy.

Wykład ma za zadanie:

- przedstawić systematycznie wiedzę potrzebną do zaliczenia przedmiotu;

- zapoznać studenta z różnymi rozwiązaniami problemów z zakresu fonologii (segmentalnej i suprasegmentalnej) i fonetyki (artykulacyjnej),

- zapoznać słuchaczy z rolą, jaką odgrywają fonetyka i fonologia w opisie morfologicznym i składniowym języka.

Pierwsze wykłady wprowadzają w terminologię związaną z fonologią i fonetyką. Po przedstawieniu zagadnień wstępnych omawiane są problemy dystrybucji i opozycji (w odniesieniu do wszystkich podsystemów językowych: słowotwórstwo, fleksja, składnia), zagadnienia wariantywności (głosek, morfemów, realizacji schematów zdaniowych) oraz poprawności wymowy.

Ćwiczenia mają za zadanie:

- pogłębić wiedzę wyniesioną z wykładu;

- nauczyć studentów praktycznego wykorzystania wiedzy z zakresu fonologii i fonetyki artykulacyjnej;

- zmobilizować studentów do systematycznej pracy.

Dłuska M., Fonetyka polska. Artykulacja głosek polskich, wyd. 2, Warszawa–Kraków 1981.

Dukiewicz L., 1978, Intonacja wypowiedzi polskich, Wrocław.

Dukiewicz L, Sawicka I., Fonetyka i fonologia, [w:] Gramatyka współczesnego języka polskiego, red. H. Wróbel, Kraków 1995.

Klebanowska B., Interpretacja fonologiczna zjawisk fonetycznych w języku polskim, Warszawa 2007, WUW.

Koneczna H., Zawadowski W., Przekroje rentgenograficzne głosek polskich, Warszawa 1971.

Laskowski R., System fonologiczny języka polskiego [w:] Encyklopedia języka polskiego, Wrocław 1999.

Łobacz P., Polska fonologia dziecięca, Warszawa 1996, Wyd. Energeia.

Milewski S., Frekwencja fonemów w tekstach mówionych dzieci w wieku przedszkolnym, Gdańsk 1997, Logopedia 24.

Milewski S., Lingwistyczne i dydaktyczne aspekty analizy fonemowej, Lublin 1999.

Rocławski B., Poradnik fonetyczny dla nauczycieli, Warszawa 1981.

Rocławski B., Zarys fonologii, fonetyki i fonostatystyki współczesnego języka polskiego, wyd. II uzupełnione, Gdańsk 1986, Wydawnictwo Uczelniane UG.

Rybka P., Międzynarodowy alfabet fonetyczny w slawistyce, Wydawnictwo, Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2015.

Wierzchowska B., Fonetyka i fonologia języka polskiego, Wrocław 1980.

Wiśniewski M., Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń 2001.

Słownik wymowy polskiej, 1977, red. M. Karaś, M. Madejowa, Warszawa.

Po zakończeniu cyklu wykładów i ćwiczeń student będzie potrafić:

WIEDZA

- opisać mechanizmy tworzenia głosek

- scharakteryzować system fonologiczny polszczyzny;

- zinterpretować fonologicznie zjawiska fonetyczne;

- scharakteryzować dystrybucję, opozycję, wariantywność w odniesieniu do różnych poziomów opisu językowego.

UMIEJĘTNOŚCI

- wyjaśnić mechanizm koartykulacji;

- rozpoznać w potoku mowy elementy, których realizacja jest zgodna z systemem fonologicznym współczesnej polszczyzny;

- rozpoznać zjawiska z zakresu zaburzeń w realizacji fonemów;

- zbudować jedno- i wielowymiarowe opozycje dla jednostek z różnych podsystemów języka (morfemika, składnia);

- wykorzystać wiedzę z zakresu fonetyki do rozumienia struktury tematyczno-rematycznej wypowiedzi;

- wykorzystać wiedzę z zakresu fonetyki w morfonologii i morfemice.

- ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność)

- zaliczenie ustne

- zaliczenie pisemne, obejmujące wiedzę z ćwiczeń i wykładu; warunkiem zaliczenia jest uzyskanie co najmniej 60% punktów

nie dotyczy

Nie ma możliwości eksternistycznego zaliczenia zajęć. Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze (dwie na wykładzie i dwie na ćwiczeniach). Z uczestniczenia w zajęciach nie zwalnia również zaliczenie gramatyki opisowej języka polskiego na kierunku filologia polska.

Nie ma możliwości eksternistycznego zaliczenia zajęć. Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze (dwie na wykładzie i dwie na ćwiczeniach). Z uczestniczenia w zajęciach nie zwalnia również zaliczenie gramatyki opisowej języka polskiego na kierunku filologia polska.