Od eposu do monografii historycznej. Gatunki pisarstwa historycznego

fakultatywne

Kurs ten koncentruje się na lekturze poszczególnych tekstów historiograficznych przez pryzmat ich gatunkowości, ze zwróceniem szczególnej uwagi na kwestie narracyjności i retoryczności pisarstwa historycznego. Oprócz rozważań teoretycznych nad samym pojęciem gatunku istotną część zajęć stanowi namysł nad konkretnymi realizacjami wzorców gatunkowych zarówno dawnych (epos historyczny, kronika, pisarstwo hagiograficzne), jak i współczesnych (esej, reportaż, historie rodzinne) oraz ich obecność w rozmaitych dyskursach – politycznym, medialnym oraz naukowym.

Przedmiot ma charakter interdyscyplinarny, integruje wiedzę z zakresu lingwistyki, genologii literackiej, historii historiografii oraz narratologii i retoryki. Dzięki pogłębionej świadomości teoretycznej student zyskuje narzędzia pozwalające interpretować teksty historiograficzne przez pryzmat ich uwikłań gatunkowych oraz sposobu funkcjonowania w różnych dyskursach – politycznym, tożsamościowym, medialnym, naukowym czy religijnym. Ważnym aspektem kursu jest umiejętność dostrzeżenia modeli epistemologicznych, filozoficznych i aksjologicznych stojących za poszczególnymi realizacjami gatunkowymi tekstów włączanych w obręb pisarstwa historycznego. Analizie i interpretacji zostaną poddane przykłady następujących gatunków: kronika średniowieczna, epos historyczny, biografia, pamiętnik, reportaż, felieton, esej, powieść historyczna, historia rodzinna oraz monografia naukowa, a także formy wypowiedzi o charakterze autobiograficznym. Pozyskana wiedza z zakresu kompozycji tekstu i stylistyki ułatwi także samodzielną i krytyczną lekturę poszczególnych tekstów.

Wybór

Polska genologia lingwistyczna, red. nauk. D. Ostaszewska, R. Cudak, Warszawa 2008.

J. Bartmiński, S. Niebrzegowska-Bartmińska, Tekstologia, Warszawa 2010.

Słownik rodzajów i gatunków literackich, red. G. Gazda, S. Tynecka-Makowska, Kraków 2006 (lub wydania następne) – wybrane hasła.

M. Nahotko, Czytanie z perspektywy gatunków teorii gatunków tekstu, „Biuletyn EBIB”, nr 6 (159)/2015.

Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów, red. E. Bańkowska, A. Mikołajczuk, Warszawa 2003.

J. Topolski, Jak się pisze i rozumie historię, Warszawa 1996.

J. Muchowski, Polityka pisarstwa historycznego. Refleksja teoretyczna Haydena White'a, Warszawa-Toruń 2015.

K. Gajewski, Historiografia jako praktyka dyskursywna, „Nauka” 2018, nr 2.

Analizowane na zajęciach przykłady realizacji określonych form gatunkowych zostaną ustalone wspólnie z grupą.

Student zna podstawowe pojęcia z zakresu genologii pisarstwa historycznego.

Student samodzielnie i krytycznie potrafi odczytać konkretny tekst z uwzględnieniem jego struktury gatunkowej.

Student rozróżnia cechy poszczególnych gatunków pisarstwa historycznego i wiedzę tę stosuje w lekturze.

Znajomość lektur oraz udział w zajęciach rozumiany jako wkład w analizę stylistyczną tekstów przeprowadzaną podczas zajęć (ocena ciągła – ¼ oceny końcowej), wygłoszenie referatu lub prezentacji (¼ oceny końcowej), rozmowa na temat znajomości omawianych zagadnień (½ oceny końcowej).