Podstawowe umiejętności psychologiczne

Kurs przeznaczony dla studentów I roku jednolitych studiów magisterskich na kierunku psychologia.

w sali

Celem zajęć, prowadzonych w formie ćwiczeń o charakterze warsztatowym, jest doskonalenie podstawowych umiejętności niezbędnych w pracy psychologa, niezależnie od wyboru późniejszej specjalizacji. W pierwszym semestrze omawiane są predyspozycje osobowe do pracy z ludźmi. W drugim - umiejętności bazujące na owych predyspozycjach, dotyczące prowadzenia grupy oraz pracy z klientem indywidualnym.

Semestr zimowy:

Celem zajęć jest doskonalenie predyspozycji niezbędnych w pracy psychologicznej niezależnie od późniejszej specjalizacji, np. wglądu we własne emocje i procesy poznawcze biorące udział we wnioskowaniu (percepcja, interpretacja, ustosunkowanie, ocena), możliwości poszerzania repertuaru zachowań społecznych i zakresu kanałów komunikacji interpersonalnej itp. Kształcenie odbywa się przy pomocy metod aktywnych adresowanych do osobistego doświadczenia uczestników (warsztat), w bezpiecznej, swobodnej atmosferze. Poszczególne zajęcia odnoszą się do określonych predyspozycji osobowych istotnych w pracy z ludźmi.

Opis szczegółowy:

1. Zajęcia wprowadzające, zawarcie kontraktu z grupą

2. Otwartość

3. Zaufanie

4. Myślenie twórcze

5. Reframing

6. Pełnienie ról w grupie

7. Pozycja aktora i obserwatora

8. Komunikacja niewerbalna – wprowadzenie

9. Poszerzanie zakresu percepcji – dotyk

10. Poszerzanie zakresu percepcji – słuch

11. Poszerzanie zakresu percepcji – wzrok

12. Obserwacja

13. Decentracja interpersonalna

14. Udzielenie informacji zwrotnej w grupie

15. Podsumowanie i zakończenie semestru

Nakład czasu: uczestnictwo w zajęciach- 30 godzin

Semestr letni:

Celem zajęć jest omówienie i aktywne ćwiczenie umiejętności potrzebnych w pracy psychologa oraz możliwości ich wykorzystania w trakcie indywidualnej rozmowy psychologicznej i pracy z grupą.

W ramach zajęć ćwiczona jest obserwacja ludzkich zachowań, bierne i aktywne słuchanie, parafrazowanie, komunikaty „ja” i odzwierciedlanie. Omawiany jest opór w psychoterapii, zasady konstruowania rozmowy psychologicznej oraz prowadzenia pracy z grupą. W drugiej części semestru studenci przeprowadzają samodzielnie fragment zajęć z grupą, zaplanowanych według własnego pomysłu.

Opis szczegółowy:

1. Zajęcia wprowadzające

2. Struktura grupy (zadanie pracy pisemnej nr 1)

3. Aktywne słuchanie

4. Kwestionariusz stylów słuchania i odpowiadania

5. Parafraza, komunikaty „ja” i odzwierciedlanie

6. Opór i obiekcje

7. Pierwsza sesja z klientem

8. Interpretowanie zachowań ludzkich – hipotezy (zadanie pracy pisemnej nr 2)

9. Zasady prowadzenia grupy

10-14. Prezentacje studentów – prowadzenie grupy

15. Zakończenie zajęć.

Nakład czasu: uczestnictwo w zajęciach 30 godzin; przygotowanie prac w oparciu o literaturę - nr 1: 10 godzin; nr 2 – 10 godzin; przygotowanie prezentacji - 3 godziny

Razem: 53 godziny

Rozmowa indywidualna:

Enright, J. (1987). Terapia i poradnictwo bez oporu. Nowiny Psychologiczne, 3

Johnson, D. (1992). Podaj dłoń. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości.

Stemplewska-Żakowicz K. i Krejz K. (2005) (red.) Wywiad psychologiczny (t.1). Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

ð Stemplewska-Żakowicz, K. Jak zrobić dobry wywiad . (s. 90-109)

ð Grzesiak-Feldman M. Kilka słów o sztuce interpretacji (s. 112-127).

Stemplewska-Żakowicz K. i Krejz K. (2005) (red.) Wywiad psychologiczny (t.2). Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

ð Engel-Bernatowicz, A. Specyfika kontaktu w wywiadzie psychologicznym. (s. 54-80)

ð Zalewski, B. Kontrakt (s.102-130)

ð Romanowska K. Opór, praca z oporem (s. 188-239).

ð Zalewski, B. Informacje zwrotne (s.215-239)

Steward, J. (2007). Mosty zamiast murów: Podręcznik komunikacji interpersonalnej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Sztander, W. (1999). Rozmowy które pomagają. Warszawa: Instytut psychologii Zdrowia PTP.

Suchańska, A. (2007). Rozmowa i obserwacja w diagnozie psychologicznej. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne

Praca z grupą:

Rylke H., Klimowicz G., (1992). Szkoła dla ucznia: jak uczyć życia z ludźmi. Warszawa: WSIP.

Kobiałka A. [red.], (1992). "Jak żyć z ludźmi" (umiejętności interpersonalne): program profilaktyczny dla młodzieży: ćwiczenia grupowe. Warszawa: na zlecenie MEN Agencja Informacji Użytkowej.

Wiśniewska M., Cassidy E., [opracowanie], (1991). Psychologiczne gry i ćwiczenia grupowe. Warszawa: Wydawnictwa Instytutu Badań Edukacyjnych, seria Prezentacje Młodzieżowego Ośrodka Psychologicznego PTP

Student:

Wiedza.

- wymienia predyspozycje osobowe istotne w pracy z ludźmi oraz wynikające z nich umiejętności

- jest świadomy poziomu własnych predyspozycji osobowych omawianych na zajęciach

- rozumie, co to znaczy praca nad sobą w zakresie kształtowania omawianych umiejętności

- zna zasady prowadzenia rozmowy psychologicznej w kontakcie indywidualnym

- zna zasady pracy z grupą

Postawy.

- dostrzega związek między predyspozycjami osobowymi oraz umiejętnościami niezbędnymi do pracy z ludźmi a jakością pracy psychologicznej

- szacuje poziom własnych umiejętności

- dostrzega potrzebę pracę nad własnym warsztatem osobowym

Umiejętności.

- używa terminów dotyczących predyspozycji osobowych istotnych w pracy z ludźmi w trakcie rozmowy indywidualnej kończącej zajęcia (informacja zwrotna)

- potrafi się ustosunkować wobec informacji zwrotnej udzielanej przez prowadzącego zajęcia

- potrafi poprawnie napisać scenariusz rozmowy indywidualnej

- potrafi zaplanować pracę z grupą (warsztaty)

Z uwagi na specyfikę treści poruszanych w ramach spotkań zajęcia w semestrze zimowym nie są oceniane (wyjątek - za zgodą Rektora UW).

Student otrzymuje zaliczenie (zal.) na podstawie:

- aktywnego uczestnictwa w zajęciach

- obecności na zajęciach (możliwe są dwie nieobecności w czasie semestru)

Semestr letni - podstawą zaliczenia jest wykonanie dwóch prac pisemnych (scenariusz rozmowy indywidualnej oraz pracy z grupą), a także obecność i aktywne uczestnictwo w zajęciach

Ocena końcowa – 50% ocena za pracę nr 1, 50% ocena za pracę nr 2