Feminizm w popkulturze

ogólnouniwersyteckie

W ciągu ostatnich stu lat popkultura i feminizm nierozerwalnie splotły się ze sobą. Popkultura bowiem z jednej strony odzwierciedla, a z drugiej kształtuje to jak rozumiemy realność, w której żyjemy, oraz to w jaki sposób definiujemy siebie jako jednostki i zbiorowości. Ponadto utwory popkultury są nośnikami systemów ideologicznych, idei, procesów społecznych i obyczajowych oraz postulatów zapożyczonych z polityki. Początkowo popkultura ukazywała i wzmacniała patriarchalną pozycję kobiet, z czasem jednak stała się sojuszniczką idei i ruchów feministycznych. Obecnie filmy i seriale, telewizyjne show, muzyka popularna, reklamy i powieści rozrywkowe – nawet jeśli poduszkowe czytadła – przeważnie służą emancypacji kobiet oraz przekonywaniu masowej publiczności do ich równouprawnienia. Podczas zajęć omówione zostaną teksty popkulturowe w kontekście feministycznych przemian społeczno-politycznych, a co za tym idzie transformacji społecznych ról kobiet.

1. Popkultura a cztery fale feminizmu. Postfeminizm.

2. Good housewife, sweet girl, femme fatale. Wczesne Hollywood.

3. “Popkulturowy” feminizm ZSRR.

4. Rewolucja seksualna i pokolenie ’68.

5. Popkulturowe kobiety idą do pracy.

6. Sex, drugs & rock n’roll. Kobiety w muzyce rockowej.

7. Pornografia jako pole walki feministek z feministkami.

8. Polityczki w filmach.

9. Riot Girrrrl, Queercore i Girl Power.

10. Detektywki w serialach kryminalnych.

11. Emancypacja kobiet w hip hopie. Black feminism.

12. Wojowniczki w filmach i grach komputerowych.

13. Feministyczne dystopie.

14. #Metoo.

15. 100 lat kobiet w reklamach.

16. Literatura Chick lit

17. Popkulturowy feminizm w Polsce.

PRZYKŁADOWE TEKSTY POPKULTURY:

Rozwódka, Metro Goldwyn Mayer, 1930

Błękitny anioł, UFA/Paramount 1930

Wzgardzona, United Artists, 1937

Mroczne zwycięstwo, Warner Bros., 1939

Podwójne ubezpieczenie, Paramount Pictures, 1944

Mildred Pierce, Warner Bros. Pictures, 1945 (Remake w postaci miniserialu o tym samym tytule, HBO 2011)

Wszystko, na co niebo zezwala, Universal Pictures, 1955

Madame X, Ross Hunter Productions Eltee, 1966

Ojciec Chrzestny, Ojciec Chrzestny II, Ojciec Chrzestny III, Paramount Pictures, Alfran Productions, 1972, 1974, 1990

Pluję na twój grób, Cinemagic Pictures, 1978

Hair, CIP Filmproduktion GmbH, 1979

Policewomen, Crown International Pictures, 1974

Get Christie Love!, Productions, Inc, Universal Television 1974

Aniołki Charliego (5 sezonów), Spelling-Goldberg Productions and Columbia Pictures Television, 1976–1981, Filmy: Aniołki Charliego (2000), Aniołki Charliego: Zawrotna szybkość (2003), Aniołki Charliego (2019), Columbia Pictures

Marina Abramovic, Rythm 0 Perormance, 1979

Aretha Franklin’s “Respect”, 1960, Steve Cropper

The Shirelles’ “Will You Love Me Tomorrow?”, Luther Dixon 1960

Lesley Gore, “You Don’t Own Me”, Mercury 1963

Janis Joplin, Cheap Thrills (1968), Pearl (1971), Columbia

Helen Reddy, I Am Woman, Hear Me Roar, Capitol 1972

Patti Smith: Horses (1975), Radio Ethiopia (1976), Easter (1978), Wave (1979), Artista

Patti Smith: Dream of Life, Celluloid Dreams 2008

Blondie, Autoamerican, United Western Recorders, 1980

Debbie Harry, KooKoo, Chrysalis 1981

Joan Jett, Bad Reputation, Ariola 1981

Madonna, Like a Virgin, 1984, Sire Warner Bros

Janet Jackson, Control, A&M Records 1986

Riot grrrl: Bikini Kill, Bratmobile, Heavens to Betsy, Huggy Bear, Courtney Love

Spice Girls: Spice (1996), Spiceworld (1997), Forever (2000); Virgin

Pussy Riot: Punkowe Nabożeństwo, Chaika, Make America Great Again, 2012-2020

Fatalne zauroczenie, Paramount Pictures 1987

Who’s the Boss? (8 sezonów), Columbia Pictures Television Distribution 1984-1991

Pretty Woman, Touchstone Pictures 1990

Terminator 2: Dzień sądu, TriStar Pictures 1991

Buffy postrach wampirów (film), 20th Century Fox 1992; Buffy postrach wampirów (7 sezonów), 20th Television1997-2003

Ally McBeal (5 sezonów) 20th Century Fox Television 1997-2002

Seks w Wielkim Mieście (6 sezonów), HBO Entertainment 1998-2004

Xena: Wojownicza księżniczka (6sezonów), Renaissance Pictures 1995-2001

Dziennik Bridget Jones (2001), Bridget Jones: W pogoni za rozumem (2004) i Bridget Jones 3 (2016), Universal Pictures

Missy Elliot: This Is Not a Test! (2003), The Cookbook (2005), Elektra, Atlantic

Beyonce: I Am... Sasha Fierce (2008), 4 (2011), Beyoncé (2013), Lemonade (2016), Everything is Love (2018), Gift (2019); Parkwood Columbia Music World

M.I.A., Arular (2005), Kala (2007), Maya (2010), Matangi (2013), AIM (2016), XL Recordings, Interscope Records, N.E.E.T

Cardi B, Invasion of Privacy, Atlantic 2018

Ariana Grande, Yours truly (2013), My Everything (2014), Dangerous Woman (2016), Sweetener (2018), Thank u, next (2019), Positions (2020); Republic Records

Opowieść podręcznej, MGM Television 2017-2021

House of Cards (6 sezonów), Netflix 2013-2018

Madam Secretary (6 sezonów), CBS 2014-2019

Atomic Blonde, Focus Features 2017

The Fall (3 sezony), BBC Northern Ireland, RTÉ 2013-2016

Tomb Raider, Warner Bros. Pictures 2018

The Deuce (3 sezony), HBO GO 2017-2019

Mare of Easttwon (sezon 1), HBO GO 2021

PODCASTY i VIDEO:

Come on girls! Feminizm w popkulturze, odc. 8, https://www.podkasty.info/katalog/podkast/4188-Wake_Up_The_Madonna_Podcast/Odc_8_Come_on_girls_Feminizm_w_popkulturze

Być jak Beyoncé. Przejawy współczesnego feminizmu, https://www.swps.pl/strefa-kultur/artykuly/418-kultura/18300-byc-jak-beyonce-przejawy-wspolczesnego-feminizmu

Feminizm w polskiej kulturze, czyli „matka Polka” vs „kobieta pracująca”, https://www.swps.pl/strefa-kultur/artykuly/671-rozmowy-kulturalne/23176-feminizm-w-polskiej-kulturze-czyli-matka-polka-vs-kobieta-pracujaca-podcast

Black Feminism, Popular Culture and Respectability Politics, https://www.brown.edu/academics/race-ethnicity/events/black-feminism-popular-culture-and-respectability-politics

The Sci-Fi Feminist - A Feminism and Pop Culture Podcast, https://open.spotify.com/show/0ivcKeDgo8lhGByMlclwtf

Pop This!, https://podcasts.google.com/feed/aHR0cDovL3BvcHRoaXMubGlic3luLmNvbS9yc3M?sa=X&ved=0CAcQrrcFahcKEwiYjvC1mOHyAhUAAAAAHQAAAAAQPA

PUBLICYSTYKA:

Feminizm w popkulturze. Czy naprawdę jest problemem?, https://www.ppe.pl/publicystyka/8861/feminizm-w-popkulturze-problemy.html

Porno-grafia, http://www.porno-grafia.pl/

Kucińska Angelika, Bądźmy kulturalni: czy można nauczyć się feminizmu z seriali?, https://www.glamour.pl/artykul/badzmy-kulturalni-czy-mozna-nauczyc-sie-feminizmu-z-seriali

Kołodziej Ewelina, Filmy i seriale o walce o prawa kobiet, które warto obejrzeć, https://noizz.pl/film/filmy-i-seriale-o-walce-o-prawa-kobiet-ktore-warto-obejrzec/zbkrhsx

Policht Piotr, Czy tylko ładne dziewczyny mogą się emancypować? Selfie-feminizm po polsku, https://culture.pl/pl/artykul/czy-tylko-ladne-dziewczyny-moga-sie-emancypowac-selfie-feminizm-po-polsku

Knap Łukasz, 10 najważniejszych filmów feministycznych, https://zycie.hellozdrowie.pl/10-najwazniejszych-filmow-feministycznych/

Kowalska Joanna, W jaką stroną zmierza serialowy feminizm?, https://www.filmawka.pl/serialowy-feminizm-felieton/

Chitro Maja, Ciało w popkulturze. Tutaj nie ma żadnych granic, https://so-magazyn.pl/artykul/cialo-w-popkulturze-tutaj-nie-ma-zadnych-granic

Gawliczek Jagoda, Zdziry, ciotki-cnotki i nic pomiędzy – o ciele kobiet w popkulturze, https://goingapp.pl/more/zdziry-ciotki-cnotki-i-nic-pomiedzy-cialo-kobiet-w-popkulturze/

Cecko Marcin, Ujeżdżanie feminizmu, https://www.dwutygodnik.com/artykul/5100-ujezdzanie-feminizmu.html

Zuraiq Zenia, Pop Feminism: An Analysis, https://www.indianfolk.com/pop-feminism-analysis-edited-anu-vensila/

Guya Amy, Role Call: Feminism in Pop Culture, https://georgetownvoice.com/2015/10/13/role-call-feminism-in-pop-culture/

Baghernejad Aida, How Authentic Is Pop-Feminism? Beyoncé, pop cultural feminism, and the dilemma between progress and exploitation, https://www.electronicbeats.net/how-authentic-is-pop-feminism/

25 Top Feminist Pop-Culture Moments From The Past 25 Years, https://bust.com/entertainment/194883-25-feminist-pop-culture-moments.html

8 Moments in Pop Culture When Women Asserted Their Sexuality and Owned Their Stories, https://www.harpersbazaar.com/culture/art-books-music/g35058840/women-bodily-autonomy-sexuality-pop-culture-2020/

104 Women Who Defined the Decade in Pop Culture, https://www.glamour.com/story/women-who-defined-the-decade-in-pop-culture

LITERATURA:

Zeisler Andi, Feminism and Pop Culture: Seal Studies, Berkeley, California 2008

Brooks Ann, Postfeminisms Feminism, Cultural Theory and Cultural Forms, ‎Routledge 1997

McRobbie Angela, Postmodernism and popular culture, s. 60-74, Routledge 1994

Whelehan Imelda and Gwynne Joel, Ageing, Popular Culture and Contemporary Feminism: Harleys and Hormones, Palgrave Macmillan 2014

Hollows Joanne, Feminism in Popular Culture, Manchester University Press 2000

Robinson A. Penelope, A Postfeminist Generation: Young Women, Feminism and Popular Culture, University of Western Sydney 2008

Witkowski Przemysław, Chwała supermanom. Ideologia a popkultura, Książka i Prasa 2017

Bieńko Mariola, Sposoby posługiwania się tożsamością seksualną w kulturze popularnej; Kultura popularna: konteksty teoretyczne i społeczno-kulturowe pod. red. Gromkowska-Melosik Agnieszka, Melosik Zbyszko; s. 181-204, Oficyna Wydawnicza IMPULS 2010

Gromkowska-Melosik Agnieszka, Power Girl i kontrowersje wokół (pop)kulturowej emancypacji kobiet współczesnych, Kultura popularna: konteksty teoretyczne i społeczno-kulturowe pod. red. Gromkowska-Melosik Agnieszka, Melosik Zbyszko; s. 205-230, Oficyna Wydawnicza IMPULS 2010

Melosik Zbyszko, Wielo(pop)kulturowe spektakle ciała i seksualności, Kultura popularna: konteksty teoretyczne i społeczno-kulturowe pod. red. Gromkowska-Melosik Agnieszka, Melosik Zbyszko; s. 231-282, Oficyna Wydawnicza IMPULS 2010

Paszkiewicz Katarzyna, Rusnak Stacy, Final Girls, Feminism and Popular Culture, ‎Palgrave Macmillan 2020

Angela McRobbie, Post feminism and Popular Culture, Duke University Press 2007

Munford Rebecca, Feminism and Popular Culture, Rutgers University Press 2014

Strinati Dominic, Wprowadzenie do kultury popularnej, Wydawnictwo Zysk i S-ka 1998

Kobiety w kulturze popularnej pod red. Edyty Zierkiewicz i Izabeli Kowalczyk, Konsola 2002

Stusińska Ewa, Miła robótka. Polskie świerszczyki, harlekiny i porno z satelity, Wydawnictwo Czarne 2021

Karwat Mirosław, O upolitycznieniu twórczości i dzieł twórczych. Modelowa analiza mechanizmu, „Studia politologiczne” 2018, Vol. 50, s. 15-41.

Krajewski Marek, Kultury kultury popularnej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań 2003, s. 15-105.

Po zakończeniu kursu student:

1. Potrafi zdefiniować podstawowe pojęcia z dziedziny popkultury i feminizmu;

2. Potrafi określić różnorodne nurty feminizmu oraz ich odzwierciedlenie w tekstach popkulturowych

3. Potrafi opisać historię feminizmu i nabywa wiedzę nt. współczesnej popkultury

4. Potrafi przeprowadzić politologiczną krytyczną analizę tekstu popkultury

5. Potrafi zidentyfikować zjawiska polityczności i upolitycznienia oraz dekodować przekazy ideowe i ideologiczne w sztuce i popkulturze

6. Potrafi określić znaczenie i konsekwencje popkulturowego feminizmu dla życia społeczno-politycznego;

Prezentacja i rozmowa końcowa