Chemiczne podstawy medycyny spersonalizowanej

biologia
biotechnologia
chemia

monograficzne

Zakłada się, że student posiada podstawową wiedzę z zakresu chemii organicznej.

w sali

Wykład ma na celu omówienie procesów chemicznych odpowiedzialnych za różnice w skuteczności konkretnych leków u różnych pacjentów. Przedstawione zostaną także praktyczne metody pozwalające na dobieranie leku do konkretnego pacjenta, a nie tylko do konkretnej choroby.

Wykład ma na celu zapoznanie studentów z bardzo intensywnie rozwijającą się dziedziną medycyny spersonalizowanej. Poruszone zostaną następujące tematy:

a) reakcje chemiczne, którym ulega cząsteczka leku w organizmie pacjenta, i wpływ tych reakcji na reaktywność i dostępność leku, a także na jego usuwanie z organizmu (detoksykację),

b) enzymy katalizujące powyższe reakcje – funkcjonowanie tych enzymów jest często różne u różnych ludzi, co tłumaczy różne reakcje różnych pacjentów na ten sam lek,

c) na podstawie wiedzy na temat występowania u ludzi różnych wariantów enzymów metabolizujących leki można przewidzieć, który lek będzie skuteczny u konkretnej osoby, a który nie będzie skuteczny,

d) takie informacje można także wykorzystywać do przewidywania, u których pacjentów po podaniu leku mogą wystąpić niekorzystne skutki uboczne, a u których nie ma takiego ryzyka,

e) korzyści wynikające z zastosowania medycyny spersonalizowanej są wielorakie:

- poprawienie skuteczności leczenia,

- zmniejszenie zagrożeń związanych z różnymi metodami leczenia,

- skrócenie czasu leczenia i obniżenie kosztów leczenia,

- nierzadko ratowanie życia pacjentów, w sytuacjach gdy dobranie optymalnej terapii musi nastąpić w bardzo krótkim okresie czasu (na przykład w chorobach nowotworowych),

- umożliwienie stosowania leków które u części pacjentów wywołują niekorzystne skutki uboczne, ale u pozostałych pacjentów bardzo skutecznie leczą chorobę,

f) głównym ograniczeniem medycyny spersonalizowanej jest to, że nie stwarza ona nowych metod leczenia, a jedynie pozwala na lepsze wykorzystanie metod już istniejących,

g) ponadto podane zostaną przykłady innych zastosowań medycyny spersonalizowanej – nie tylko do dobierania leku dla konkretnego pacjenta,

h) poruszone zostaną etyczne i prawne zagadnienia dotyczące medycyny spersonalizowanej,

i) studenci zostaną zapoznani z aktualnym stanem medycyny spersonalizowanej w Polsce.

Francis S. Collins, Język życia: DNA a rewolucja w medycynie spersonalizowanej. Wydawnictwo Laurum, Warszawa, 2011.

Józef Prandota, Podstawy farmakogenetyki i farmakogenomiki w praktyce klinicznej. Jak leczyć skuteczniej i bardziej bezpiecznie. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław, 2003.

Po zakończeniu wykładu student powinien:

a) wiedzieć, że nierzadko różni ludzie różnie reagują na ten sam lek,

b) znać chemiczne procesy odpowiedzialne za różnice w reakcjach różnych pacjentów na ten sam lek,

c) podać przykłady praktycznych zastosowań wiedzy o reakcjach chemicznych, którym leki ulegają w organizmie pacjenta, do przewidywania, który lek będzie najbardziej skuteczny u konkretnego pacjenta,

d) samodzielnie wytłumaczyć podstawowe korzyści wynikające z zastosowania metod medycyny spersonalizowanej,

e) umieć omówić ograniczenia medycyny spersonalizowanej i być świadomym zagrożeń, które ta metodyka może nieść za sobą.

Na zakończenie cyklu wykładów studenci zobowiązani są przystąpić do testu jednokrotnego wyboru. Podczas pisania testu można korzystać z notatek i internetu. Test trwa 45 minut.

Nie są prowadzone.