Metody fizyki w ekonomii - wprowadzenie

Wymagane są podstawowe informacje na poziomie statystyki dla fizyków a w tym przede wszystkim elementy teorii procesów Markowa, dynamiki stochastycznej (ruchy Browna), strategii baeysowskiej w rachunku prawdopodobieństwa. Ponadto, potrzebna jest znajomość rozkładu dwumianowego i rozkładu Bernoulliego.

lektura monograficzna
w sali

Celem wykładu jest przedstawienie podstawowych koncepcji, metod, modeli i teorii stosowanych przez fizyków do analizy rynków finansowych oraz ich weryfikacja w oparciu o dane empiryczne pochodzące z tych rynków.

W fizyce od wielu lat prowadzone są badania nad układami złożonymi za pomocą metodologii rozwiniętych głównie w ramach fizyki materii skondensowanej, fizyki statystycznej jak też fizyki chaosu. Rynki finansowe są dobrze określonym przykładem tego typu układów monitorowanych (praktycznie rzecz biorąc) w sposób ciągły. Czyni to rynki finansowe niezwykle atrakcyjnymi obiektami dla badaczy zainteresowanych rozwijaniem modeli pozwalających na pogłębione zrozumienie układów złożonych. Z tych zainteresowań kilkanaście lat temu narodziła się ekonofizyka - ostatnio nastąpił gwałtowny wzrost liczby publikacji w tej dziedzinie. W ramach niniejszego wykładu przedstawiam najważniejsze osiągnięcia poznawcze ekonofizyki na tle dotychczasowej wiedzy oraz możliwości ich praktycznego wykorzystania.

Program:

1. Wprowadzenie

2. Hipoteza efektywnego rynku

3. Błądzenie przypadkowe

4. Procesy stochastyczne Lévy'ego a twierdzenia graniczne

5. Skale dla danych finansowych: analiza danych empirycznych

6. Stacjonarność, niestacjonarność i korelacje czasowe

7. Korelacje w finansowych szeregach czasowych

8. Stochastyczne modele dynamiki cen

9. Skalowanie, poprawki do skalowania oraz łamanie skalowania

10. Rynki finansowe a turbulencje

11. Modele mikroskopowe rynków finansowych

12. Współczesna teoria ryzyka: 'Value at Risk'

13. Taksonomia portfela inwestora giełdowego

14. Opcje na rynku idealnym

15. Opcje na rynkach rzeczywistych.

Uwaga:

1) aby przystąpić do egzaminu należy zaliczyć ćwiczenia

2) uzyskanie więcej niż połowy punktów z zadań domowych i z każdego z kolokwiów jest warunkiem zaliczenia ćwiczeń

3) obecność na wykładzie i ćwiczeniach, ze względu na ich unikalny charakter, jest obowiązkowa.

Wybrane elementy materiału z wykładów można znaleźć na stronie internetowej: http://www.fuw.edu.pl/studia/md/notatki/npswnp/

Opis przygotował Ryszard Kutner, luty 2008

1. W. Paul, J. Baschnagel, Stochastic Processes. From Physics to Finance.

2. A. Weron, R. Weron, Inżynieria finansowa: Wycena instrumentów pochodnych, Symulacje komputerowe, Statystyka rynku.

3. R.N. Mantegna, H.E. Stanley, An Introduction to Econophysics. Correlations and Complexity in Finance, (istnieje polski przekład pt.: Ekonofizyka. Wprowadzenie).

4. J.-P. Bouchaud, M. Potters, Theory of Financial Risks. From Statistical Physics to Risk Management.

5. B.M. Roehner, Patterns of Speculation. A Study in Observational Econophysics.

6. I. Kondor, J. Kertesz (Eds.), Econophysics an Emerging Science.

7. J.-P. Bouchaud, M. Marsili, B.M. Roehner (Eds.), Application of Physics in Economic Modelling. Physica A 299, Nos.1-2 (2001).

8. D. Sornette, Critical Phenomena in Natural Sciences. Chaos, Fractals, Selforganization and Disorder: Concepts and Tools.

9. D. Sornette, Why Stock Markets Crash: Critical Events in Complex Financial Systems.

10. W. Schoutens, Levy Processes in Finance: Pricing Financial Derivatives.

Wybrane elementy materiału z wykładów można znaleźć na stronie internetowej: http://www.fuw.edu.pl/studia/md/notatki/npswnp/

Poznanie i przedyskutowanie koncepcji, teorii, modeli, metod i technik używanych w szeroko rozumianej fizyce a stosowanych do ekonomii, w tym do szeroko rozumianych finansów. Ponadto, rozwijanie umiejętności analizy różnorodnych danych empirycznych jakimi operuje się we wspomnianych dziedzinach. Chodzi w tym kontekście o zdobycie umiejętności o charakterze interdyscyplinarnym i wielokierunkowym polegających na zdolności reinterpretacji wspomnianych podejść, tak aby było możliwe ich wzmiankowane powyżej zastosowanie. Ma to na umożliwić pełniejszy opis i głębsze zrozumienie zjawisk i procesów ekonomicznych, stymulując do prowadzenia w przyszłości własnych badań naukowych.

Podstawą zaliczenia jest:

1) obecność na ćwiczeniach i zaliczenie ćwiczeń oraz

2) zdanie egzaminu z materiału przedstawionego na wykładzie. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń.

brak