Nobliści i nominowani z Rzeczypospolitej
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 1100-NNRZ |
Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | Nobliści i nominowani z Rzeczypospolitej |
Jednostka: | Wydział Fizyki |
Grupy: |
Przedmioty ogólnouniwersyteckie Wydziału Fizyki |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Skrócony opis: |
Wykład obejmuje losy 50 laureatów Nagrody Nobla oraz 50 nominowanych do Nagrody Nobla urodzonych na terenie Rzeczypospolitej, bądź działających na terenie Rzeczypospolitej, lub posiadających silne związki rodzinne z obywatelami Rzeczypospolitej. |
Pełny opis: |
Do „oficjalnych” polskich noblistów zaliczamy Marię Skłodowską-Curie, Henryka Sienkiewicza, Władysława Reymonta, Czesława Miłosza, Lecha Wałęsę. Wisławę Szymborską oraz Olgę Tokarczuk. Z tym, że Maria Skłodowska-Curie jest we Francji uważana za laureatkę francuską, a Czesław Miłosz zaliczany jest do laureatów litewskich oraz amerykańskich. Jednocześnie znamy wielu laureatów, którzy związani byli z Rzeczpospolitą i w mniejszym lub większym stopniu do tego się przyznawali. Wiele polskich miejscowości i uczelni szczyci się laureatami Nagrody Nobla spoza w/w oficjalnej listy. Z kolei osoby nominowane są ujawniane 50 lat po terminie przyznania Nagrody Nobla, przy czym nie wszystkie komitety noblowskie tego terminu przestrzegają. Dla Nagrody Nobla z medycyny spóźnienie wynosi już 20 lat. Celem wykładu jest przedstawienie elementów historii nauki i kultury oraz burzliwych losów życiowych wybranych laureatów Nagrody Nobla oraz wybranych nominowanych do Nagrody Nobla związanych z Rzeczpospolitą. Główne tematy: 1. Sześć medali Noblowskich w rodzinie Curie 2. Twórcy podstaw współczesnej fizyki – Michelson, Rabi, Stern, Born. 3. Fizycy przełomu wieków – von Klitzing, Charpak, Bednorz, Wilczek 4. Pokojowa nagroda fizyka z UW – Józef Rotblat. 5. Maria Göppert - Mayer– noblistka na pół etatu. 6. Wrocławscy Nobliści 7. Warszawscy nominowani – Danysz, Pniewski, Infeld 8. Trzej laureaci z ekonomii – Hurwicz absolwent UW, Kuznets z Pińska oraz wrocławianin Selten 9. Nagrody pokojowe – Begin, Perez, Wałęsa 10. Stracone nadzieje chemików – Olszewski, Fajans, Funk 11. Nominacje z medycyny – Weigl, Hirszfeld, Babiński, Koprowski 12. Laureaci z literatury – Sienkiewicz, Reymont, Miłosz, Szymborska, Tokarczuk 13. Inni laureaci z literatury – Singer, Grass, Bergson 14. Nominacje literackie – Żeromski, Orzeszkowa, Dąbrowska, Iwaszkiewicz, Gombrowicz Wykład jest ilustrowany przezroczami oraz filmami. |
Literatura: |
1. A. Hennel, Miesięcznik DELTA - Polskie nominacje z fizyki i chemii do Nagrody Nobla http://www.deltami.edu.pl/temat/roznosci/historia_i_filozofia/2019/01/28/Polskie_nominacje_do_Nagrody_Nobla/ 2. A. Hennel, Gazeta Wyborcza - Maria Skłodowska-Curie i zgrzybiali starcy http://wyborcza.pl/7,75400,22813693,maria-sklodowska-curie-i-zgrzybiali-starcy-noblowskie-archiwa.html 3. A. Hennel, Gazeta Wyborcza - Mieliśmy bardzo wielu laureatów http://wyborcza.pl/7,75400,25273698,mielismy-bardzo-wielu-laureatow-nagrody-nobla-tylko-nie-do.html 4. A. Hennel, Polityka - Z archiwum N https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/historia/1927088,1,smaczki-z-tajnych-noblowskich-archiwow.read 5. A. Hennel, Gazeta Wyborcza - Twórca szczepionki przeciw durowi plamistemu. Polak z wyboru, który nie chciał być Niemcem https://wyborcza.pl/7,75400,23850668,tworca-szczepionki-na-dur-plamisty-polak-z-wyboru-ktory-nie.html 6. A. Hennel, Tok FM - Ilu Polaków było laureatami https://audycje.tokfm.pl/podcast/81791,Ilu-Polakow-bylo-laureatami-Nagrody-Nobla 7. A. Hennel, Miesięcznik DELTA - Polskie nominacje z medycyny do Nagrody Nobla https://www.deltami.edu.pl/temat/roznosci/historia_i_filozofia/2019/12/29/Polscy_nominaci_do_Nagrody_Nobla/ 8. A. Hennel, Gazeta Wyborcza - Noble 2020. Wrocław ma więcej noblistów niż cała Polska https://wyborcza.pl/7,75400,26359587,wroclaw-ma-wiecej-noblistow-niz-polska.html 9. Albert Abraham Michelson Noblista z Kujaw, red. D. Kurzawa, Strzelno 2007 10. Noblista z Nowolipek, Marek Górlikowski, Znak, 2018 11. Nobliści skandaliści, Sławomir Koper, Wydawnictwo Harde, 2019 12. Nasi Nobliści, 56 laureatów znad Wisły, Odry i Niemna M. i P. Pilich, Muza, 2020 |
Efekty uczenia się: |
Słuchacze zdobędą wybranych elementów historii nauki i kultury XX wieku i wybranych wybitnych postaci związanych z Rzeczpospolitą. |
Metody i kryteria oceniania: |
Pisemny test wyboru, podczas którego trzeba będzie odpowiedzieć na kilkadziesiąt pytań. Dozwolone posiadanie własnych notatek. Warunkiem zaliczenia jest udzielenie co najmniej 50 procent pozytywnych odpowiedzi. Ocena końcowa zależy od liczby uzyskanych punktów. Wykład może być przydatny także dla doktorantów, którzy wybiorą ten przedmiot jako tzw. dyscyplinę dodatkową na egzaminie doktorskim w celu zaliczenia. Obecność na wykładach nie jest obowiązkowa, ale bardzo zalecana, ponieważ samodzielne przygotowanie do egzaminu wymaga dużego wysiłku. Zaliczenie odbywa się przez pisemny test wyboru, podczas którego trzeba będzie odpowiedzieć na kilkadziesiąt pytań. Warunkiem zaliczenia jest udzielenie co najmniej 50 procent pozytywnych odpowiedzi. Ocena końcowa zależy od liczby uzyskanych punktów. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski, Wydział Fizyki.