Uniwersytet Warszawski, Wydział Fizyki - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Jak TO działa? Urządzenia kwantowe

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 1100-3JTD
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Jak TO działa? Urządzenia kwantowe
Jednostka: Wydział Fizyki
Grupy: Przedmioty ogólnouniwersyteckie na Uniwersytecie Warszawskim
Przedmioty ogólnouniwersyteckie Wydziału Fizyki
Strona przedmiotu: http://www.fuw.edu.pl/~szczytko/index_JTD.html
Punkty ECTS i inne: 3.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo):

Atutem Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego jest nie tylko wysokiej klasy kadra naukowa, ale także unikatowe możliwości demonstrowania różnego rodzaju zjawisk fizycznych. Kontakt studentów z prawdziwym eksperymentem przeprowadzanym na ich oczach w czasie wykładu pozwala zrozumieć sens praw fizyki zapisanych w języku matematyki, wyrabia intuicję, ćwiczy zdrowy rozsądek i zapada w pamięć. Chciałbym zaproponować wykład będący uzupełnieniem wykładów z Mechaniki kwantowej, Elektrodynamiki, Fizyki materii skondensowanej itp. o pokazy doświadczalne. Studenci II i III roku Wydziału Fizyki wszystkich kierunków i specjalności mogliby na własne oczy zobaczyć zjawiska kwantowe będące podstawą nowoczesnych technologii. Jest to o tyle ważne, że otacza nas coraz więcej urządzeń działających dzięki zastosowaniu mechaniki kwantowej (diody półprzewodnikowe, twarde dyski, pamięci półprzewodnikowe, ekrany OLED, ogniwa i baterie, detektory promieniowania UV-VIS-IR-GHz itp.), w wielu dziedzinach techniki jesteśmy blisko osiągnięcia limitu kwantowego miniaturyzacji (tranzystory w procesorach, rozmiar bitów na dysku twardym), wraz z rozwojem nanotechnologii pojawiły się np. nowe strategie w diagnostyce i terapii medycznej (nanocząstki służące do obrazowania i niszczenia zmian nowotworowych, pokrycia silver-nano itp.). Studenci Wydziału Fizyki, wkraczający po studiach w dorosłe i samodzielne życie nie raz będą musieli odpowiadać na pytanie „jak to działa”. Zadaniem proponowanego wykładu jest pokazanie w jaki sposób można wykorzystać zjawiska kwantowe do budowy nowych urządzeń oraz jak wytłumaczyć zasady działania.

Tryb prowadzenia:

lektura monograficzna
w sali

Skrócony opis:

Disruptive technologies – czyli o postępie technologicznym

Jak działa komputer? Logika bramek logicznych

Mechanika kwantowa w doświadczeniach

Co to są półprzewodniki?

Do czego służą studnie, druty, kropki kwantowe?

Co to jest nanotechnologia?

Dlaczego dioda świeci – jak zamienić ładunek elektryczny na foton?

Fotowoltaika – jak zamienić fotony na prąd?

Co to jest spin?

Czy można się teleportować? Co to jest splątanie kwantowe?

Obliczenia kwantowe

Czy można złamać szyfr kwantowy?

Co to jest grafen – ile kosztuje „czarne złoto”?

O uczciwości w nauce – nauka a pseudo-nauka.

Czy komputer może myśleć tylko gdy jest nieobliczalny?

Pełny opis:

Disruptive technologies – czyli o postępie technologicznym [dyskusja ze studentami na temat rozwoju techniki]

Jak działa komputer? Logika bramek logicznych [pokaz działania klasycznych bramek logicznych AND i OR, sumator na przekaźnikach elektromagnetycznych; budowa żywego sumatora]

Mechanika kwantowa w doświadczeniach [efekty falowe: dyfrakcja i interferencja światła; elektron jako punkt materialny (lampa elektronowa); ciało doskonale czarne; kamera termowizyjna; efekt fotoelektryczny; linie widmowe atomów; dyfrakcja elektronów (na graficie); nadprzewodnik]

Co to są półprzewodniki? [przepływ prądu: metal; jony w cieczy; podgrzewane szkło; termistor + ciekły azot; przerwa energetyczna w świetle przechodzącym przez próbkę; diody]

Do czego służą studnie, druty, kropki kwantowe? [lasery półprzewodnikowe; „sztuczny” gekon; luminescencja kropek kwantowych (jak się uda)]

Co to jest nanotechnologia? [roztwory kolorowych nanocząstek – zasada nieoznaczoności Heisenberga; pokrycie hydrofobowe (efekt lotosu); podłoże krzemowe (tzw. wafer) z tranzystorami]

Dlaczego dioda świeci – jak zamienić ładunek elektryczny na foton? [kolorowe diody; mieszanie barw RGB i CMYK; jak uzyskać białe światło; kamery cyfrowe VIS-IR]

Fotowoltaika – jak zamienić fotony na prąd? [zjawisko fotoelektryczne; fotokomórki; diody]

Co to jest spin? [pokaz własności magnetycznych materii; indukcja Faradaya (+ nadprzewodnik?); eksperyment Einsteina de Haasa; zapis magnetyczny]

Czy można się teleportować? Co to jest splątanie kwantowe [stany splątane; nierówność Bella (klasycznie); detekcja polaryzacji (kryształy dwójłomne, np. kalcyt)]

Obliczenia kwantowe [płytki światłodzielące; bramka √NOT (interferometr Macha-Zendera); „pomiar bez oddziaływania” na interferometrze;]

Czy można złamać szyfr kwantowy? [protokół kryptografii kwantowej]

Co to jest grafen – ile kosztuje „czarne złoto”? [nanorurki i fullereny; badanie powierzchni grafitu/grafenu mikroskopem tunelowym STM (widać pojedyncze atomy!)]

O uczciwości w nauce – nauka a pseudo-nauka. [pokazy różnych „cudownych” opasek, „moderatorów pola geopatycznego” itp. dyskusja ze studentami]

Czy komputer może myśleć tylko gdy jest nieobliczalny? [dyskusja ze studentami]

Literatura:

Wiedza i życie

Świat nauki

Nature, Science, Physics Today etc.

Efekty uczenia się:

K_W01 rozumie znaczenie podstawowych koncepcji, zasad i teorii, a także ich historyczny rozwój i znaczenie nie tylko dla fizyki ale i dla postępu nauk ścisłych/przyrodniczych, poznania świata i rozwoju ludzkości,

K_W02 rozumie rolę eksperymentu fizycznego, metod teoretycznych oraz symulacji komputerowych w metodologii badań naukowych; ma świadomość ograniczeń technologicznych, aparaturowych i metodologicznych w badaniach naukowych,

K_W04 wie, jak zaplanować i wykonać prosty eksperyment fizyczny oraz przeanalizować otrzymane wyniki; zna elementy teorii niepewności pomiarowych w zastosowaniu do eksperymentów fizycznych,

K_U03 posiada umiejętność opisu i rozwiązania problemów fizycznych z zakresu mechaniki, ciepła, elektryczności

i magnetyzmu, optyki,

K_U04 posiada umiejętności wykonywania pomiarów podstawowych wielkości fizycznych z zakresu mechaniki, ciepła, elektryczności i magnetyzmu, optyki i fizyki jądrowej; potrafi opracować wyniki prostych eksperymentów fizycznych,

KU_07 potrafi wykorzystać formalizm fizyki kwantowej do opisu modelowych zjawisk fizycznych,

K_K01 zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę dalszego kształcenia

K_K02 potrafi precyzyjnie formułować pytania służące pogłębieniu zrozumienia danego tematu

K_K03 ma świadomość i zrozumienie społecznych aspektów praktycznego stosowania zdobytej wiedzy i umiejętności oraz związanej z tym odpowiedzialności

K_K04 rozumie i docenia znaczenie prawnych aspektów prowadzenia badań oraz uczciwości intelektualnej

K_K05 rozumie potrzebę popularyzacji wiedzy fizycznej

K_K06 ma świadomość profesjonalizmu i przestrzegania zasad etyki zawodowej

K_K08 potrafi formułować opinie na temat podstawowych problemów i teorii fizycznych

Metody i kryteria oceniania:

OBECNOŚĆ: - w zasadzie obowiązkowa (trzeba być co najmniej na 10 z 15 wykładów). Na początku każdego wykładu prosty test, więc żeby być dopuszczonym do zaliczenia wykładu należy zdobyć co najmniej 10p z 15 możliwych.

ZALICZENIE: Jedna z trzech form:

1. esej na temat PRZYSZŁOŚCI

2. film pokazujący doświadczenie i jego POPULARNE wyjaśnienie na gruncie mechaniki kwantowej

3. Końcowy TEST z wiedzy przekazanej w czasie wykładów

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-01-28
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin, 30 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Jacek Szczytko
Prowadzący grup: Jacek Szczytko, Jakub Wiśniewski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski, Wydział Fizyki.
ul. Pasteura 5, 02-093 Warszawa tel: +48 22 5532 000 https://www.fuw.edu.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)