Uniwersytet Warszawski, Wydział Fizyki - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Termodynamika z elementami fizyki statystycznej

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 1100-2AF22
Kod Erasmus / ISCED: 13.202 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0533) Fizyka Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Termodynamika z elementami fizyki statystycznej
Jednostka: Wydział Fizyki
Grupy: Astronomia, I stopień; przedmioty dla II roku
Fizyka, I stopień; przedmioty obowiązkowe na II roku
Nauczanie fizyki; przedmioty dla II roku
ZFBM - Projektowanie molek. i bioinformatyka; przedmioty dla II roku
ZFBM, II stopień; Biofizyka molekularna
Punkty ECTS i inne: 6.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Kierunek podstawowy MISMaP:

fizyka

Tryb prowadzenia:

w sali

Skrócony opis:

Układ termodynamiczny, temperatura empiryczna, własności (rozszerzalność, wł. elektryczne, promieniowanie), ciśnienie, pływanie. Równanie stanu, gaz doskonały, gazy rzeczywiste, fazy.

Procesy odwracalne i nieodwracalne, praca i ciepło, pierwsza zasada, ciepła molowe, ciepła przemian, wymiana ciepła, energia wewnętrzna, g. doskonały - obraz mikroskopowy.

Druga zasada i entropia.

Cykl Carnota i maszyny cieplne, temperatura termodynamiczna, podstawowe równanie termodynamiki.

Opis statystyczny, entropia , rozkłady mikrostanów w układzie oscylatorów , rozkład Boltzmanna.

Suma statystyczna. Paramagnetyk, model Einsteina c. stałego.

Cz. rozróżnialne i nierozróżnialne, gaz doskonały: entropia i rozkład prędkości Maxwella. Ekwipartycja energii.

Potencjały termodynamiczne, fazy, napięcie powierzchniowe i włoskowatość.

Niskie temperatury, trzecia zasada.

Statystyki kwantowe, [gaz fotonowy].

Zagadnienia transportu, paradoksy termodynamiczne, [entropia a informacja].

Pełny opis:

  1. Informacja o wykadzie, termodynamika klasyczna a fizyka statystyczna, ziarnista budowa materii; układ termodynamiczny, równowaga termodynamiczna, zerowa zasada termodynamiki, dochodzenie do równowagi termicznej; temperatura empiryczna, pomiary temperatury, termometry, skala Fahrenheita, Celsjusza i Kelvina, jednostki SI.
  2. Własności cieplne: rozszerzalność cieplna cieczy i ciał stałych, własności elektryczne, promieniowanie cieplne (pr. Kirchhoffa, I pr. Wiena, rozkład Plancka, pr. Stefana-Boltzmanna); ciśnienie, równanie r. hydrostatycznej, pływanie, wzór barometryczny, ściśliwość.
  3. Równanie stanu gazu doskonałego, gazy rzeczywiste, rozwinięcia wirialne; równania stanu v.d.Waalsa, parametry krytyczne, powierzchnie stanów substancji rzeczywistych; inne układy termodynamiczne (nie p-V), pryzkłady: drut, powierzchnie, ogniwo Daniella, paramagnetyk.
  4. Praca, procesy kwazistatyczne, przemiany odwracalne i nieodwracalne; pierwsza zasada termodynamiki dla procesów adiabatycznych, energia wewnętrzna, doświadczenie Joule'a; ciepło i pierwsza zasada termodynamiki; przekazywanie ciepła, ciepła molowe, gaz doskonały - adiabata, Cp/CV.
  5. Ciepła przemian fazowych; model mikroskopowy gazu doskonałego, rozkład Maxwella (1); ciepło↔praca, kierunek przepływu ciepła; sformułowania drugiej zasady termodynamiki (Kelvina, Clausiusa, entropowe); entropia jako funkcja stanu – g. doskonały, [uogólnienie - dodatek nieobowiązkowy]; [sf. Caratheodory'ego].
  6. Maszyny cieplne; dyskusja sformułowań Kelvina i Clausiusa; cykl Carnota i silnik o maksymalnej sprawności, silnik Stirlinga; temperatura termodynamiczna (w oparciu o cykl Carnota).
  7. Silniki spalinowe; nierówność Clausiusa i entropia; przykłady: cegła→jezioro , proces Joule’a; podstawowe równanie termodynamiki; co wynika z pojęcia entropii, temperatura termodynamiczna (w oparciu o entropię i en. wewn.), ciśnienie termodynamiczne, potencjał chemiczny.
  8. Wprowadzenie do fizyki statystycznej, układy oscylatorów, model Einsteina ciała stałęgo, liczenie mikrostanów, postulat Boltzmanna.
  9. Rozkład Boltzmanna, znaczenie parametru beta.
  10. Cząstka w kontakcie z termostatem, entropia Gibbsa, suma statystyczna - cząstki rozróżnialne, degeneracja; przykład: paramagnetyk i model Einsteina c. stałego (cd).
  11. Cząstki nierozróżnialne, liczenie obsadzeń, gaz doskonały - suma statystyczna, entropia, rozkład Maxwella (2) ekwipartycja, ciepła molowe (cd), [gaz doskonały dwuatomowy].
  12. Potencjały termodynamiczne H,F,G; silnik parowy, równowaga faz, [konstrukcja Maxwella], klasyfikacja przejść fazowych.
  13. Napięcie powierzchniowe i włoskowatość; niskie temperatury, efekt Joule'a- Thomsona; III zasada.
  14. Statystyki kwanotwe: bozony i fermiony, [gaz fotonowy]; wybrane paradoksy temodynamiczne; równanie transportu ciapła; liczba Avogadra; [entropia a informacja].
Literatura:

M. Kamińska, A. Witowski, J. Ginter , Wstęp do termodynamiki fenomenologicznej, Wyd. UW

A.K. Wróblewski i J. Zakrzewski, Wstęp do Fizyki (t.1 rozdz. VII, t. 2 cz. 1 rozdz. VI), PWN

F. Reif, Fizyka Statystyczna (BKF t.5)

A. M. Steane, Thermodynamics: A complete undergraduate course

A. Rex, Finn's thermal physics

Pozycje rozszerzające (stare ale bardzo, bardzo dobre podręczniki typu „klasyk klasyków”, interesujące):

M.W. Zemansky (& R.H. Dittman), Heat and Thermodynamics

C.J. Adkins, Equilibrium Thermodynamics

A.B. Pippard, Elements of Classical Thermodynamics

T. Guenault, Statistical Physics

L. K. Nash, Elements of Statistical Thermodynamics

I. Ford, Statistical Physics - An Entropic Approach

A. M. Glazer, Statistical Mechanics: A Survival Guide

H. B. Callen, Thermodynamics and an introduction to thermostatistics

K. Rejmer, Ciepło-Zimno czyli termodynamika fenomenologiczna

D.V. Schroeder, An Introduction to Thermal Physics

Efekty uczenia się:

Po zakończeniu przedmiotu student:

WIEDZA

1. zna najważniejsze zagadnienia termodynamiki fenomenologicznej;

2. zna najważniejsze zagadnienia fizyki statystycznej.

UMIEJĘTNOŚCI

1. umie opisać i wyjaśnić zjawiska fizyczne związane z termodynamiką

fenomenologiczną i fizyka statystyczną;

2 . umie rozwiązywać zadania związane z tymi zagadnieniami

Metody i kryteria oceniania:

1. Śródsemestralne sprawdziany pisemne

2. Egzamin pisemny

3. Egzamin ustny

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (w trakcie)

Okres: 2024-02-19 - 2024-06-16
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 45 godzin, 60 miejsc więcej informacji
Wykład, 45 godzin, 60 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Marcin Konecki
Prowadzący grup: Mariusz Girguś, Artur Kalinowski, Marcin Konecki, Krzysztof Myśliwy, Piotr Tatarczak, Marta Wacławczyk, Jakub Wiśniewski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Wykład - Egzamin
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski, Wydział Fizyki.
ul. Pasteura 5, 02-093 Warszawa tel: +48 22 5532 000 https://www.fuw.edu.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)