Semantyka eksperymentalna - moduł teoretyczny

ogólnouniwersyteckie
seminaria monograficzne

Znajomość filozofii języka i lingwistyki na poziomie elementarnym

Kurs stanowi wprowadzenie do badań nad znaczeniem językowym wykorzystujących różnorodne metody empiryczne, prowadzonych w ramach filozofii (filozofii języka) i lingwistyki. Moduł teoretyczny będzie polegać na mini-wykładzie, referatach, oraz dyskusji opartej na czytaniu tekstów; dokonamy analizy wybranych zagadnień ilustrujących istotny wkład metod eksperymentalnych w rozwój badań semantycznych.

Kurs stanowi wprowadzenie do badań nad znaczeniem językowym wykorzystujących różnorodne metody empiryczne, prowadzonych w ramach filozofii (filozofii języka) i lingwistyki. Moduł teoretyczny składać się będzie z ogólnego wprowadzenia do semantyki eksperymentalnej (jej zagadnienia, metody, wyzwania) oraz analizy wybranych przypadków zastosowania metody eksperymentalnej w ramach badań nad konkretnymi zagadnieniami współczesnej semantyki. Do tych zagadnień należą między innymi: problem odniesienia przedmiotowego i nazwy własne, deskrypcje i presupozycje, zdania warunkowe, kwantyfikacja, anafora. Skupimy się na wykorzystywanych w badaniach metodach kwestionariuszowych i psycholingwistycznych. Szczególny nacisk położony zostanie na zagadnienia semantyczne istotne z punktu widzenia filozofii.

Proponowana literatura (wybrane pozycje):

Machery, E., Sytsma, J., & Deutsch, M. (2015). “Speaker’s reference and cross-cultural semantics”. In A. Bianchi (ed.), On Reference, 62–76. Oxford, UK: Oxford University Press.

Devitt, M., Porot, N. (2018). “The reference of proper names: testing usage and intuitions”. Cognitive Science 42, 1552–1585.

Abrusán, M., & Szendrői, K. (2013). “Experimenting with the king of France — topics, verifiability and definite descriptions”. Semantics and Pragmatics 6(10), 1–43.

Schwarz, F. (2016). “False but slow: Rejecting statements with non-referring definites”. Journal of Semantics 33(1), 177-214.

Gordon, P. C., Grosz, B. J., Gilliom, L.A., (1993), “Pronouns, names, and the centering of attention in discourse”, Cognitive Science 17, 311-347.

Rostworowski, W., Kuś, K., Maćkiewicz, B., (2022). “Against Intentionalism: experimental study on demonstrative reference”, Linguistics and Philosophy 45, 1027-1061.

Oberauer, K., Weidenfeld, A., & K. Fischer (2007). “What makes us believe a conditional? The roles of covariation and causality”, Thinking & Reasoning, 13:4, 340-369.

Krzyżanowska, K., Collins, P., U. Hahn (2017). “Between a conditional’s antecedent and its consequent: discourse coherence vs. probabilistic relevance”. Cognition 164, 199–205.

Douven, I., Elqayam, S., & Mirabile, P. (2022). “Inference strength predicts the probability of conditionals better than conditional probability does”. Journal of Memory and Language, 123(2). https://doi.org/10.1016/j.jml.2021.104302

Geurts, B., Katsos, N., Cummins, Ch., Moons, J. and Noordman, L. (2010). “Scalar quantifiers: logic, acquisition, and processing”. Language and Cognitive Processes, 25: 130-148.

Chemla, E. & Bott, L. (2013). “Processing presuppositions: dynamic semantics vs pragmatic enrichment”. Language and Cognitive Processes 38(3): 241–260.

Nabyta wiedza:

Student/ka

- rozumie miejsce semantyki jako dziedziny badań szeroko rozumianego językoznawstwa, filozofii języka i psycholingwistyki

- zna i rozumie bieżący stan badań w zakresie wybranej problematyki semantyki eksperymentalnej

- zna i rozumie wyzwania i ograniczenia badań z zakresu semantyki eksperymentalnej

Nabyte umiejętności:

Student/ka

- potrafi zaplanować i przeprowadzić badania z zakresu semantyki eksperymentalnej, współpracując z innymi uczestnikami grupy badawczej

- umie posługiwać się wybranymi metodami eksperymentalnymi służącymi do testowania hipotez semantycznych

- potrafi przygotować raport z przeprowadzonych badań eksperymentalnych

Nabyte kompetencje społeczne:

Student/ka

- umie planować zarówno pracę zespołu, jak i własną jako osoby wykonującej konkretne zadania zespołowe

- rozumie swoją rolę w zespole, umie komunikować się z innymi, czyli precyzyjnie opisywać własne stanowisko, i stara się rozumieć stanowiska innych

- umie ocenić pracę własną oraz innych, umie przekazywać informacje zwrotne

Doktorant/ka zna i rozumie:

- metodologię badań empirycznych wykorzystywanych w semantyce (WG_03)

Doktorant/ka potrafi:

- wykorzystywać wiedzę z zakresu semantyki eksperymentalnej do twórczego identyfikowania, formułowania i innowacyjnego rozwiązywania złożonych problemów lub wykonywania zadań o charakterze badawczym, a w szczególności definiować cel i przedmiot badań naukowych w dziedzinie semantyki eksperymentalnej, właściwie rozwijać metody, techniki i narzędzia badawcze oraz twórczo je stosować; formułować hipotezę badawczą oraz wnioskować na podstawie wyników badań naukowych (UW_01)

- dokonywać krytycznej analizy i oceny wyników badań naukowych, działalności eksperckiej i innych prac o charakterze twórczym oraz ich wkładu w rozwój wiedzy (UW_02)

- uczestniczyć w dyskursie naukowym w obrębie nauk humanistycznych (UK_03)

- inicjować debatę (UK_04)

Doktorant/ka jest gotów/a do:

- krytycznej oceny własnego wkładu w rozwój danej dyscypliny naukowej oraz prowadzenia dyskusji, formułowania merytorycznych argumentów, wypowiadania swoich racji z zachowaniem szacunku dla innych, prezentuje postawę otwartości na właściwy dla różnych nauk humanistycznych typ refleksji z poszanowaniem odmiennych poglądów (KK_02)

Warunkiem zaliczenia jest:

- przedstawienie referatu opisującego dany eksperyment oraz jego tło teoretyczne na podstawie wskazanego(ych) tekstu(ów),

- przedstawienie komentarza do wybranego tekstu z listy lektur

- stworzenie projektu własnego badania eksperymentalnego, indywidualnie lub w mini-grupach.

Dodatkowe kryteria oceniania dla doktorantów

j.w. oraz

- przygotowanie projektu badania eksperymentalnego z rozbudowaną częścią teoretyczną i dyskusją z odniesieniem do tematyki rozprawy

- prezentacja projektu na zajęciach

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2