Uniwersytet Warszawski, Wydział Fizyki - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Historia literatury łotewskiej

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3020-BB1HLO
Kod Erasmus / ISCED: 09.201 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0231) Języki obce Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Historia literatury łotewskiej
Jednostka: Katedra Językoznawstwa Ogólnego, Migowego i Bałtystyki
Grupy: Filologia bałtycka - stacjonarne 2. stopnia - przedmioty obowiązkowe - 1 r.
Filologia bałtycka - wszystkie przedmioty
Punkty ECTS i inne: 6.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe
Założenia (opisowo):

Znajomość języka łotewskiego przynajmniej na poziomie A1, podstawowe informacje z zakresu historii oraz kultury Łotwy, wiedza teoretyczna dotycząca sposobów analizy dzieł literackich oraz teorii badań literackich.

Tryb prowadzenia:

w sali
Skrócony opis:

Zajęcia poświęcone podstawowym zagadnieniom z zakresu historii literatury łotewskiej, jej najważniejszym twórcom i najistotniejszym tekstom.
Pełny opis:

Prezentacja historii literatury łotewskiej od momentu jej narodzin po współczesność. Każde z zajęć poświęcone jest postaci, tekstowi, zagadnieniu bądź też zjawisku, które w istotny sposób wpłynęły nie tylko na ostateczny kształt literatury, ale na kulturę łotewską w ogóle. Pierwszych kilka zajęć poświęconych jest omówieniu procesów (przede wszystkim działań herrnhutów, Niemców wschodniobałtyckich i młodołotyszy), które doprowadziły do rozbudzenia świadomości narodowej Łotyszy, ukształtowania się ich tożsamości, a ostatecznie – do powstania państwa łotewskiego na początku wieku XX. Pierwsze dziesięciolecia wieku XX to zarówno czas eksperymentów w literaturze, jak i sięgania po rozwiązania zdecydowanie bardziej klasyczne. Proces powstawania literatury przerywa II wojna światowa, a po niej kolejne okupacje, które sprawiły, że łotewscy twórcy przyjąć musieli inną postawę. Po wojnie literatura łotewska rozdziela się na dwa nurty: krajowy (literatura radziecka) i emigracyjny, które dopiero po ponownym odzyskaniu przez Łotwę niepodległości mogły się połączyć. Nie zostaną one jednak zaprezentowane jako dwie odrębne literatury, ale pewna całość, która prowadzi ze sobą zajmujący dialog.

Lata 50. to czas wielkich epopei panoramicznych, a kolejne dziesięciolecia w granicach ZSRR - tekstów poetyckich i prozatorskich, w których kipi od metafor i alegorii, poprzez które społeczeństwu łotewskiemu przekazywane są istotne dla utrzymania świadomości narodowej treści, a hegemonowi - odważny komunikat.

Okres odzyskania niepodległości po roku 90. ukazany zostanie przez perspektywę odradzania się literatury łotewskiej, swobody twórczej wypowiedzi, nawiązywania przez twórców do współczesnych prądów literackich na świecie, jak również powrót do korzeni – literatury ludowej oraz łotewskiej mitologii.

Ostatnie zajęcia to szerokie omówienie trendów i perspektyw, a także problemów i wyzwań, w obliczu których stoi współczesna literatura łotewska.

Szacunkowa liczba godzin, które student musi przeznaczyć na osiągnięcie zdefiniowanych dla przedmiotu efektów uczenia się:

konwersatorium – 60 godz. (2 ECTS)

samodzielne przygotowywanie się do zajęć – 60 godz. (2 ECTS)

konsultacje dot. pracy pisemnej i przygotowanie pracy – 30 godz. (1 ECTS)

przygotowanie się do egzaminu końcowego – 30 godz. (1 ECTS)

RAZEM = 180 godzin.
Efekty uczenia się:

Wiedza:

- student wymienia i definiuje podstawowe zjawiska, kategorie i prądy w historii literatury łotewskiej;

- zna elementarną terminologię historycznoliteracką związaną z procesem rozwoju literatury łotewskiej;

- zna w zakresie podstawowym wybranych twórców literatury łotewskiej i ich najbardziej reprezentatywne dzieła;

Umiejętności:

- student czyta, interpretuje i analizuje teksty literackie za pomocą właściwych metod nauki o literaturze, uwzględniając kontekst historyczny i kulturowy;

- posiada umiejętność wyciągania wniosków, dyskutowania, formułowania sądów i argumentacji na temat utworów należących do kanonu literatury łotewskiej, a także prezentowania ich w formie pisemnej;

Kompetencje społeczne:

- student integruje wiedzę o literaturze łotewskiej z wcześniej zdobytą wiedzą z zakresu historii literatury i kultury europejskiej;

- rozumie potrzebę aktywnego uczestniczenia w zdobywaniu wiedzy humanistycznej, w kształtowaniu własnej osobowości i formowaniu postaw inteligenckich.
Metody i kryteria oceniania:

1. Obecność: student ma prawo do 2 nieobecności w semestrze, każda kolejna powinna zostać zaliczona w sposób ustalony z osobą prowadzącą zajęcia. Nieobecność na 50% zajęć skutkuje niedopuszczeniem do egzaminu.

2. Wykluczone jest stosowanie narzędzi SI w celach interpretacyjnych, do tworzenia wypowiedzi pisemnej i opracowywania fragmentów tekstu.

3. Bieżące przygotowanie do zajęć oraz aktywność na zajęciach.

4. Prezentacja na wybrany przez studenta temat.

5. Egzamin ustny.
Praktyki zawodowe:

nie

Zajęcia w cyklu "Rok akademicki 2024/25" (zakończony)

Okres: 2024-10-01 - 2025-06-08
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 60 godzin, 10 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Alicja Kitlasz, Justyna Prusinowska, Joanna Tabor-Książyk
Prowadzący grup: Justyna Prusinowska
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę
Tryb prowadzenia:

w sali
Skrócony opis:

Celem kursu jest zapoznanie studentów z historią literatury łotewskiej od czasów najdawniejszych po współczesność. Każde ze spotkań poświęcone jest jednemu zagadnieniu, najczęściej okresowi literackiemu, zjawisku, twórcy czy też tekstowi, które w istotny sposób wpłynęły na obecny kształt łotewskiej literatury.
Pełny opis:

Tematy zajęć w semestrze I:

1. Wstęp do literatury łotewskiej. Kroniki liwońskie

2. Znaczenie reformacji dla powstania piśmiennictwa łotewskiego

3. Początki poezji łotewskiej. XVI-XVIII w.

4. Tłumaczenia Biblii na język łotewski

5. Łotewski śpiewnik katolicki (1621) Georga Elgera i początki łotewsko-polskich kontaktów literackich

6. Rękopiśmienna literatura herrnhucka. Lamenty chłopskie

7. Oświecenie. Gotthard Friedrich Stender i Gottlieb Helwig Merkel

8. Preromantyzm

9. Działalność młodołotyszy i łotewskie odrodzenie narodowe

10. Romantyzm. Folklor i mitologia w literaturze łotewskiej

11. Epos „Lāčplēsis” (1888)

12. Rozwój prozy łotewskiej w XIX w.

13. Dramat i teatr łotewski w wieku XIX

14. Nowe kierunki i prądy w literaturze k. XIX/pocz. XX w.

Tematy zajęć w semestrze II:

1. Literatura łotewska u progu XX wieku. „Jaunā strāva”

2. Rainis i Aspazija. Poezja, dramat…

3. Dekadentyzm. Czym jest sztuka? Przybyszewski i literatura łotewska

4. Awangarda łotewska. Aleksanders Čaks i miasto w poezji łotewskiej

5. Literatura łotewska w okresie okupacji niemieckiej i na uchodźstwie

6. Życie kulturalne na emigracji. Literatura łotewska na emigracji

7. Literatura łotewska na emigracji. Poezja i proza

8. Literatura łotewska na emigracji. Dramaturgia

9. Łotewska literatura radziecka

10. Imants Ziedonis. Poezja, epifanie, bajki…

11. Ojārs Vācietis (poezja) i Vizma Belševica (poezja i proza)

12. Alberts Bels. Klatka – powieść – wiadomość dla hegemona. Postkolonializm.

13. Agnese Bule i „łotewski sen”.

14. Najnowsza literatura łotewska: poezja, proza, dramat
Literatura:

Podstawowa literatura przedmiotu. Semestr I:

Berelis Guntis, Latviešu literatūras vēsture. No pirmajiem rakstiem līdz 1999. gadam, Rīga: Zvaigzne ABC 1999.

Čakars O., Grigulis A., Losberga M., Latviešu literatūras vēsture no pirmsākumiem līdz XIX gadsimta 80. gadiem, Rīga: Zvaigzne 1990.

Grudule Māra, Latviešu dzejas sākotne 16. un 17. gadsimtā kultūrvēsturiskos kontekstos, Rīga LU LFMI 2017 + http://lulfmi.lv/files/gramatas/2017-Grudule-Mara-Latviesu-dzejas-sakotne-Antologija.pdf

Latviešu literatūras vēsture, t. I , No rakstītā vārda sākumiem līdz 1918. gadam, Rīga: Zvaigzne ABC 1998.

Latviešu literatūras vēsture, t. II, 1918-1945, Rīga: Zvaigzne ABC 1999.

Tabūns Broņislavs, Modernisma virzieni latviešu literatūrā, Rīga: Zinātne 2003.

Zelče Vita, Latviešu avīžniecība. Laikraksti savā laikmetā un sabiedrībā 1822-1865, Rīga Zinātne 2009.

Podstawowa literatura przedmiotu. Semestr II:

Berelis Guntis, Latviešu literatūras vēsture. No pirmajiem rakstiem līdz 1999. gadam, Rīga: Zvaigzne ABC 1999.

Berelis Guntis, Neēd šo ābolu, tas ir mākslas darbs. Postmodernisms un latviešu literatūra, Rīga: Atēna 2001.

Latviešu literatūra 2000-2006, Rīga: Valters un Rapa 2007.

Latviešu literatūra 2007-2015, sast. Kārlis Vērdiņš, Rīga: LU LFMI 2018.

Latviešu literatūras vēsture, t. I , No rakstītā vārda sākumiem līdz 1918. gadam, Rīga: Zvaigzne ABC 1998.

Latviešu literatūras vēsture, t. II, 1918-1945, Rīga: Zvaigzne ABC 1999.

Latviešu literatūras vēsture, t. III, 1940-1941. 1945-1999, Rīga: Zvaigzne ABC 2001.

Mūsdienu literatūras teorijas, sast. Ieva E. Kalniņa, Kārlis Vērdiņš, Rīga: LU LFMI 2013.

Tabūns Broņislavs, Modernisma virzieni latviešu literatūrā, Rīga: Zinātne 2003.

Lektury obowiązkowe. Semestr 1:

Alunāns Juris, Dziesmiņas, latviešu valodai pārtulkotas, 1856.

Auseklis, Gaismas pils, Rīga: Liesma 1975.

Blaumanis Rūdolfs, fragment dowolnego dramatu.

Brigadere Anna, fragment dowolnego dramatu.

Kaudzīte Reinis un Matīss, Mērnieku laiki, fragmenty.

Kurzemes dzejnieks Kristofors Fīrekers. Dzīve un dziesmas, Māras Grudules apcerētas un sakārtotas, Rīga: LU Akadēmiskais apgāds 2015.

Ķikuļu Jēkabs, Dziesmas, Rīga: Liesma 1981.

Latviešu dzejas sākotne. Antoloģija, http://lulfmi.lv/files/gramatas/2017-Grudule-Mara-Latviesu-dzejas-sakotne-Antologija.pdf (poezja XVI-XVIII w.)

Merķelis Garlībs, Latvieši, dowolne wydanie, fragmenty.

Merķelis Garlībs, Vanems Imanta. Latviešu teika, dowolne wydanie, fragmenty.

Poruks Jānis, Pērļu zvejnieks, dowolne wydanie, fragmenty.

Pumpurs Andrejs, Lāčplēsis (w tlumaczeniu na j. polski).

Stenders Gothards Frīdrihs, Bildu abice, Rīga: Liesma 1977.

Tā Neredzīga Indriķa dziesmas, Mitau 1806 (wybrane wiersze).

Lektury obowiązkowe. Semestr 2:

Ballada o błękitnym wielorybie. Ojārs Vācietis, Imants Ziedonis, Jānis Peters, Maris Čaklais, przeł. J. Litwiniuk, Warszawa: Czytelnik 1982 (wybrane wiersze).

Bels Alberts, Būris, dowolne wydanie, fragmenty.

Belševica Vizma, poezja i proza – do wyboru, fragmenty.

Bule Agnese, Latviešu sapnis, Rīga: Neputns 2002.

Čaks Aleksanders, poezja – do wyboru.

Przybyszewski Stanisław, Confiteor, w: „Życie” 1899, nr 1, s. 1-4.

Rainis Jānis, Józef i jego bracia. Tragedia w pięciu aktach, przeł. St. F. Kolbuszewski, J. Kolbuszewski, Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum 1991, fragmenty.

Saliņš Gunars, poezja – do wyboru.

Tauns Linards, poezja – do wyboru.

Vācietis Ojārs, poezja – do wyboru.

Ziedonis Imants, Epifanie, przeł. I. Opielińska, Warszawa: Czytelnik 1986, do wyboru.

Ziedonis Imants, poezja – do wyboru.

Zajęcia w cyklu "Rok akademicki 2025/26" (jeszcze nie rozpoczęty)

Okres: 2025-10-01 - 2026-06-07
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 60 godzin, 10 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Zofia Mitan-Gawryszewska, Justyna Prusinowska, Joanna Tabor-Książyk
Prowadzący grup: Justyna Prusinowska
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę
Tryb prowadzenia:

w sali
Skrócony opis:

Celem kursu jest zapoznanie studentów z historią literatury łotewskiej od czasów najdawniejszych po współczesność. Każde ze spotkań poświęcone jest jednemu zagadnieniu, najczęściej okresowi literackiemu, zjawisku, twórcy czy też tekstowi, które w istotny sposób wpłynęły na obecny kształt łotewskiej literatury.
Pełny opis:

Tematy zajęć w semestrze I:

1. Wstęp do literatury łotewskiej. Kroniki liwońskie

2. Znaczenie reformacji dla powstania piśmiennictwa łotewskiego

3. Początki poezji łotewskiej. XVI-XVIII w.

4. Tłumaczenia Biblii na język łotewski

5. Łotewski śpiewnik katolicki (1621) Georga Elgera i początki łotewsko-polskich kontaktów literackich

6. Rękopiśmienna literatura herrnhucka. Lamenty chłopskie

7. Oświecenie. Gotthard Friedrich Stender i Gottlieb Helwig Merkel

8. Preromantyzm

9. Działalność młodołotyszy i łotewskie odrodzenie narodowe

10. Romantyzm. Folklor i mitologia w literaturze łotewskiej

11. Epos „Lāčplēsis” (1888)

12. Rozwój prozy łotewskiej w XIX w.

13. Dramat i teatr łotewski w wieku XIX

14. Nowe kierunki i prądy w literaturze k. XIX/pocz. XX w.

Tematy zajęć w semestrze II:

1. Literatura łotewska u progu XX wieku. „Jaunā strāva”

2. Rainis i Aspazija. Poezja, dramat…

3. Dekadentyzm. Czym jest sztuka? Przybyszewski i literatura łotewska

4. Awangarda łotewska. Aleksanders Čaks i miasto w poezji łotewskiej

5. Literatura łotewska w okresie okupacji niemieckiej i na uchodźstwie

6. Życie kulturalne na emigracji. Literatura łotewska na emigracji

7. Literatura łotewska na emigracji. Poezja i proza

8. Literatura łotewska na emigracji. Dramaturgia

9. Łotewska literatura radziecka

10. Imants Ziedonis. Poezja, epifanie, bajki…

11. Ojārs Vācietis (poezja) i Vizma Belševica (poezja i proza)

12. Alberts Bels. Klatka – powieść – wiadomość dla hegemona. Postkolonializm.

13. Agnese Bule i „łotewski sen”.

14. Najnowsza literatura łotewska: poezja, proza, dramat
Literatura:

Podstawowa literatura przedmiotu. Semestr I:

Berelis Guntis, Latviešu literatūras vēsture. No pirmajiem rakstiem līdz 1999. gadam, Rīga: Zvaigzne ABC 1999.

Čakars O., Grigulis A., Losberga M., Latviešu literatūras vēsture no pirmsākumiem līdz XIX gadsimta 80. gadiem, Rīga: Zvaigzne 1990.

Grudule Māra, Latviešu dzejas sākotne 16. un 17. gadsimtā kultūrvēsturiskos kontekstos, Rīga LU LFMI 2017 + http://lulfmi.lv/files/gramatas/2017-Grudule-Mara-Latviesu-dzejas-sakotne-Antologija.pdf

Latviešu literatūras vēsture, t. I , No rakstītā vārda sākumiem līdz 1918. gadam, Rīga: Zvaigzne ABC 1998.

Latviešu literatūras vēsture, t. II, 1918-1945, Rīga: Zvaigzne ABC 1999.

Tabūns Broņislavs, Modernisma virzieni latviešu literatūrā, Rīga: Zinātne 2003.

Zelče Vita, Latviešu avīžniecība. Laikraksti savā laikmetā un sabiedrībā 1822-1865, Rīga Zinātne 2009.

Podstawowa literatura przedmiotu. Semestr II:

Berelis Guntis, Latviešu literatūras vēsture. No pirmajiem rakstiem līdz 1999. gadam, Rīga: Zvaigzne ABC 1999.

Berelis Guntis, Neēd šo ābolu, tas ir mākslas darbs. Postmodernisms un latviešu literatūra, Rīga: Atēna 2001.

Latviešu literatūra 2000-2006, Rīga: Valters un Rapa 2007.

Latviešu literatūra 2007-2015, sast. Kārlis Vērdiņš, Rīga: LU LFMI 2018.

Latviešu literatūras vēsture, t. I , No rakstītā vārda sākumiem līdz 1918. gadam, Rīga: Zvaigzne ABC 1998.

Latviešu literatūras vēsture, t. II, 1918-1945, Rīga: Zvaigzne ABC 1999.

Latviešu literatūras vēsture, t. III, 1940-1941. 1945-1999, Rīga: Zvaigzne ABC 2001.

Mūsdienu literatūras teorijas, sast. Ieva E. Kalniņa, Kārlis Vērdiņš, Rīga: LU LFMI 2013.

Tabūns Broņislavs, Modernisma virzieni latviešu literatūrā, Rīga: Zinātne 2003.

Lektury obowiązkowe. Semestr 1:

Alunāns Juris, Dziesmiņas, latviešu valodai pārtulkotas, 1856.

Auseklis, Gaismas pils, Rīga: Liesma 1975.

Blaumanis Rūdolfs, fragment dowolnego dramatu.

Brigadere Anna, fragment dowolnego dramatu.

Kaudzīte Reinis un Matīss, Mērnieku laiki, fragmenty.

Kurzemes dzejnieks Kristofors Fīrekers. Dzīve un dziesmas, Māras Grudules apcerētas un sakārtotas, Rīga: LU Akadēmiskais apgāds 2015.

Ķikuļu Jēkabs, Dziesmas, Rīga: Liesma 1981.

Latviešu dzejas sākotne. Antoloģija, http://lulfmi.lv/files/gramatas/2017-Grudule-Mara-Latviesu-dzejas-sakotne-Antologija.pdf (poezja XVI-XVIII w.)

Merķelis Garlībs, Latvieši, dowolne wydanie, fragmenty.

Merķelis Garlībs, Vanems Imanta. Latviešu teika, dowolne wydanie, fragmenty.

Poruks Jānis, Pērļu zvejnieks, dowolne wydanie, fragmenty.

Pumpurs Andrejs, Lāčplēsis (w tlumaczeniu na j. polski).

Stenders Gothards Frīdrihs, Bildu abice, Rīga: Liesma 1977.

Tā Neredzīga Indriķa dziesmas, Mitau 1806 (wybrane wiersze).

Lektury obowiązkowe. Semestr 2:

Ballada o błękitnym wielorybie. Ojārs Vācietis, Imants Ziedonis, Jānis Peters, Maris Čaklais, przeł. J. Litwiniuk, Warszawa: Czytelnik 1982 (wybrane wiersze).

Bels Alberts, Būris, dowolne wydanie, fragmenty.

Belševica Vizma, poezja i proza – do wyboru, fragmenty.

Bule Agnese, Latviešu sapnis, Rīga: Neputns 2002.

Čaks Aleksanders, poezja – do wyboru.

Przybyszewski Stanisław, Confiteor, w: „Życie” 1899, nr 1, s. 1-4.

Rainis Jānis, Józef i jego bracia. Tragedia w pięciu aktach, przeł. St. F. Kolbuszewski, J. Kolbuszewski, Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum 1991, fragmenty.

Saliņš Gunars, poezja – do wyboru.

Tauns Linards, poezja – do wyboru.

Vācietis Ojārs, poezja – do wyboru.

Ziedonis Imants, Epifanie, przeł. I. Opielińska, Warszawa: Czytelnik 1986, do wyboru.

Ziedonis Imants, poezja – do wyboru.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski, Wydział Fizyki.
ul. Pasteura 5, 02-093 Warszawa tel: +48 22 5532 000 https://www.fuw.edu.pl/ kontakt deklaracja dostępności mapa serwisu USOSweb 7.1.2.0-7 (2025-06-25)