Historia społeczna Europy

obowiązkowe

w sali

Przedmiot ma na celu zapoznanie studentów z głównymi wydarzeniami i procesami społecznymi i politycznymi, które miały miejsce w Europie i porównawczo w świecie od końca XVIII w. po początek wieku XXI z odwołaniami i do czasów wcześniejszych. Zwrócona zostanie uwaga na specyfikę faktów, zdarzeń i procesów, na ich źródła, przebieg i następstwa. Scharakteryzowane zostaną przełomowe wydarzenia w dziejach Europy we wskazanych okresach. Ze szczególną uwagą potraktowane zostaną rewolucje, które zapoczątkowały nowe formy ustrojowe. Duży nacisk zostanie położony na rozpoznanie źródeł i skutków wielkich kryzysów gospodarczych. Analizie poddane zostaną procesy społeczno-gospodarcze i polityczne, w wyniku których sprzeczności bądź się potęgowały (wojny światowe), bądź były niwelowane (integracja europejska). Scharakteryzowane zostaną łady światowe i normy regulujące ich funkcjonowanie, zwrócona zostanie uwaga na kształtujący się na przełomie XX i XXI wieku nowy ład światowy.

Zadaniem wykładów jest omówienie procesów społecznych i politycznych w Europie od końca wieku XVIII po początki XXI. Dla celów porównawczych wprowadzane będą treści programowe z okresów wcześniejszych i spoza obszaru europejskiego jako egzemplifikacja podobieństw i odmienności dróg rozwojowych. Zdefiniowane zostaną pojęcia historii i konfliktów społeczno-politycznych oraz ładów międzynarodowych, pokazane zostaną współzależności między tego typu konfliktami a ładami międzynarodowymi. Omówiony zostanie ład westfalski i jego konkretyzacje, w tym napoleoński i eksport rewolucji burżuazyjnej. Zwrócona zostanie uwaga na normy prawne konstytuujące i regulujące europejskie struktury i instytucje społeczno-gospodarcze. Scharakteryzowana zostanie rewolucja przemysłowa i jej społeczne skutki. Analizie zostaną poddane procesy narodotwórcze w XIX i XX wieku i ich konsekwencje polityczne. Zostanie zwrócona uwaga na bezpieczeństwo socjalne społeczeństwa na przełomie XIX i XX wieku, w tym celu będą analizowane ówczesne reformy społeczno-gospodarcze liberałów oraz postulaty świata pracy. Na zajęciach pokazany zostanie rozwój demokracji w tym samym okresie czasu i kształtowanie się społeczeństw obywatelskich oraz konsekwencje tych procesów dla przejawiania się konfliktów w nowych formach i obszarach. Społeczny wymiar I wojny światowej i następstwa wielkiego kryzysu gospodarczego to kolejne zagadnienia, które będą przedmiotem analizy same w sobie i jako źródło narodzin dwudziestowiecznych totalitaryzmów: komunistycznego i faszystowskiego. Pokazane zostaną oblicza tych form ustrojowych, źródła ich akceptacji i przyczyny oporu, wyeksponowana zostanie charakterystyczna dla nich polityka przemocy i terroru, ta sama polityka zostanie ukazana w kontekście warunków bytu społeczeństw państw okupowanych w czasie II wojny światowej. Ważnym elementem składowym zajęć będzie konflikt między Wschodem a Zachodem zarówno w wymiarze politycznym, jak i społecznym i gospodarczym zobrazowany w formie państwa opiekuńczego. Przedmiotem analizy będą transformacje ustrojowe od „Wiosny 1968 r.” po „Jesień ludów w 1989 r.” oraz nowe wyzwania w kontekście rozwoju terroryzmu i postępującego konfliktu świata liberalnego i świata islamu na początku XXI wieku. Omówione zostaną źródła oraz symptomy przesilenia politycznego, a zwłaszcza gospodarczego, wkraczania Europy i świata na przełomie XX i XXI wieku w nowy neoliberalny ład społeczny, w porządek powestfalski, w erę ograniczania roli państw narodowych i zwiększania znaczenia korporacji międzynarodowych. Bardzo ważnym zagadnieniem, korzeniami usytuowanym w rasizmie, będzie tematyka postrzegania obcych i swoich, potęgująca się wraz z narastaniem procesów migracyjnych w świecie. Podjęte zostaną rozważania dotyczące sfery sacrum i profanum. Pokazane zostaną oblicza konfliktów i sprzeczności interesów występujące w tym wymiarze, sprzeczności na linii ureligijniania i laicyzacji społeczeństw z całym wachlarzem problemów towarzyszących tym zjawiskom. Na zakończenie omówione zostaną cechy charakterystyczne odradzającej się w XXI wieku imperialnej polityki rosyjskiej i wojny z Ukrainą.

Po ukończeniu przedmiotu student w zakresie wiedzy:

- w zaawansowanym stopniu zna proces kształtowania się i rozwoju państwa kapitalistycznego i komunistycznego w Europie, w pełni rozumie rolę odgrywaną historycznie i współcześnie przez te typy państw, zarówno położone centralnie, jak i peryferyjnie, w procesie integracji i globalizacji, w sposób pogłębiony zna źródła upadku państwa komunistycznego oraz przyczyny i przebieg zmian w charakterze współczesnego państwa liberalnego (W02),

- w zaawansowanym stopniu rozumie rolę mieszkańca Europy w kształtowaniu zróżnicowanych struktur społeczno-zawodowych na kontynencie i w koloniach państw europejskich, dokładnie zna status i prawa mieszkańców kolonii oraz Europejczyków jako obywateli, w pełni rozumie mechanizm ewoluowania i aktualnego funkcjonowania społeczno-gospodarczych struktur europejskich (W03),

- ma zaawansowaną wiedzę o źródłach i uwarunkowaniach kształtowania się prawnych i społecznych norm regulujących funkcjonowanie struktur i instytucji europejskich w poszczególnych etapach intensyfikowania się życia społeczno-politycznego i gospodarczego na kontynencie, z uwzględnieniem liberalnej i komunistycznej drogi rozwojowej (W10).

Po ukończeniu przedmiotu student w zakresie umiejętności:

- potrafi obserwować, interpretować, analizować oraz opisać procesy kształtowania się i rozwoju oraz ewolucji stosunków kapitalistycznych i komunistycznych w Europie oraz rozpoznawać związki wewnątrz i pomiędzy nimi, szczególnie w sferze polityczno-administracyjnej i społeczno-ekonomicznej, zarówno na kontynencie jak i w wybranych państwach europejskich (U01)

- potrafi prognozować kierunki rozwoju europejskiego państwa i społeczeństwa kapitalistycznego, w tym proces pogłębiania integracji społeczno-gospodarczej kontynentu oraz wskazywać praktyczne skutki ewolucji współczesnego liberalnego modelu funkcjonowania państw europejskich i Unii Europejskiej przy wykorzystaniu standardowych metod i narzędzi właściwych dla nauk społecznych (U04)

Po ukończeniu przedmiotu student w zakresie kompetencji:

- uznaje zasadność uczenia się przez całe życie i wzbogacenia doświadczenia zawodowego poprzez poznawanie funkcjonowania struktur i instytucji europejskich (K01)

Przedmiot kończy się egzaminem pisemnym testowym o zróżnicowanych pytaniach (są to pytania jedno- i wielokrotnego wyboru, uzupełnienia oraz typu prawda-fałsz). Z testu będzie można zdobyć maksymalnie 50 pkt.

Pozytywną ocenę otrzyma się po uzyskaniu minimum 16 pkt.

Punkty zostaną przeliczone na oceny wg poniższych zasad:

poniżej lub 30% czyli 0-15 pkt. ndst

poniżej lub 50% 16-25 pkt. dst

poniżej lub 60% 26-30 pkt. dst plus

poniżej lub 70% 31-35 pkt. db

poniżej lub 80% 36-40 pkt. db plus

poniżej lub 90% 41-45 pkt. bdb

poniżej lub 100% 46-50 pkt. cel